Şirket satışlarını KOBİ’ler sürüklüyor

2014’te Türkiye’deki 272 satın alma & birleşme (S&B) işleminde yaklaşık 24 milyar dolarlık büyüklük gerçekleşti. Bunun yarısı özelleştirme işlemlerinden geldi. Adetsel olarak en çok satış ise KOBI’lerde yaşandı. 2015’te genel seçime rağmen S&B’de belirleyici unsur özelleştirmeler olacak. Enerji, perakende, gıda, ulaştırma, fmansal hizmetler ve sağlık alanlarında işlemler sürecek.

Yaptığımız çalışmaya göre, 2014 yılında 167 yerli ve 105 yabancı olmak üzere toplam 272 S&B işlemi gerçekleşti. Değeri açıklanan 108 yerli işleminde 15,3 milyar dolar ve 32 yabancı işleminde 5,3 milyar dolar olmak üzere, toplamda 20,6 milyar dolarlık büyüklük oluştu. Değeri açıklanmayan 132 yerli ve yabancı işlemle birlikte toplam büyüklüğün 24 milyar dolar civarında olduğunu söyleyebiliriz.

2013 yılında bu rakam 384 işlemde 20-22 milyar dolar aralığın-daydı. 2012 yılındaki 345 işlemde 32-33 milyar dolar büyüklük oluşmuştu. Bu rakamlar dikkate alındığında 2014’ün 2013’ün üzerinde gerçekleştiği ama 2012 yılı düzeyinin yakalanamadığı görülüyor.

2015 BEKLENTİLERİ

2015’te yılın özellikle ikinci yarısına yönelik olarak FED politikaları ve bunun döviz ve faiz piyasasına etkileri nedeniyle kafalarda soru işaretleri var. Çünkü kur ve faiz, S&B işlemlerinde en önemli başlık olan şirket değerlemelerinde anlaşmazlıkların artmasına neden olabiliyor. Sonuçta kur ve faizin S&B işlemlerine ne kadar etki edeceğini bekleyip göreceğiz. Konunun uzmanlarının da bu konuda farklı görüşlerinin olduğunu belirtmek gerekiyor.

EY Türkiye, FED politikalarının sonucunda yabancı yatırımcıların gelişmekte olan ülkelerdeki yatırımlarını gelişmiş ekonomilere kaydırmasını ve Avrupa genelinde de ekonomik göstergelerde az da olsa iyileşmenin gerçekleşmesini bekliyor. EY Kurumsal Finansman Bölümü Başkanı Müşfik Cantekinler, “Türkiye’nin 2014’e oranla 2015’te daha fazla büyümesini, S&B işlemleri açısından ise 2014 yılına paralel bir yıl geçmesini bekliyoruz. Özelleştirmelerin etkisiyle rakam 25 milyar dolara kadar çıkabilir” diyor.

“ZOR YIL” UYARISI!

Deloitte yetkilileri, yaklaşan genel seçim, aşağı yönlü revize edilen büyüme tahminleri ve gelişmekte olan piyasalardaki kırılganlıkları sıraladıktan sonra, bu olumsuz sinyaller nedeniyle 2015’in S&B işlemlerinde zor bir dönem olacağını söylüyor. Ancak kurum, uzun vadeli büyüme potansiyeli ve barındırdığı yatırım fırsatı sayesinde Türkiye’nin 2015 yılında da yatırımcıların ilgisini çekmeye devam edeceği kanaatinde.

2015’in ortasında genel seçim olduğunu hatırlatan Ata Yatırım Yatırım Bankacılığı Başkanı Ayşegül Ye-şilgün Kodal, seçim öncesinde piyasalarda bir durgunluk olabileceğini ifade ediyor. Ancak seçim sonrasında hareketliliğin artmasını bekleyen Kodal, “2015 yılının 2014 yılından en azından işlem adedi olarak daha iyi geçeceğini düşünüyorum” diyor.

SEKTÖRLERDEKİ DURUM

Türkiye’de 2014 yılında enerji, fi-nans, hizmet, altyapı, perakende, üretim ve gıda ve içecek sektörlerinde büyük tutarlı işlemler gözlemlendi. işlem adedi olarak bakıldığında ise üretim, enerji, gıda ve içeçek, finans, perakende ve hizmet sektörleri çok revaçtaydı.

Ayşegül Yeşilgün Kodal, 2015’te de sektörel açıdan benzer bir yapının olacağı görüşünde. Deloitte yetkilileri ise “2015 yılında orta ölçekli işlemlerin, piyasadaki hareketlilik üzerinde belirleyici etkisi sürer. Perakende, enerji, finansal hizmetler ve üretim sektörleri en hareketli sektörler olur” diyor.

2015 yılında yapılması beklenen önemli satış işlemleri bulunuyor. Iş Yatırım Birleşme ve Devralmalar Müdürü Efsane Çam, özelleştirme projelerinde elektrik üretim varlıkları, İGDAŞ, Halk Sigorta ve Şeker Fabrikalarının ihalelerini bekliyor.

ÖZELLEŞTİRMELERİN ETKİSİ

2014’te gerçekleşen işlemlere bakıldığında 11 milyar doların özelleştirme, işletme hakkı devri gibi işlemlerle kamu kaynaklı olduğu görülüyor. 2015 yılında da özelleştirmelerin büyüklük belirlemede etkili olacağı yönünde değerlendirmelerin olduğunu görüyoruz.

Ayşegül Yeşilgün Kodal, 2015 yılında da çok büyük özelleştirmelerin olacağını söylüyor. Ancak süreç açısından seçim sonrasına dikkat çekiyor ve 2015’te işlem sayısına özelleştirmelerin daha az etki edebileceği yorumunu yapıyor. Kodal, “2015 yılında özelleştirilmesi planlanan kamu kuruluşları büyük çaplı olduklarından, eğer gerçekleşirlerse toplam işlem değerine yine büyük bir katkıları olacaktır” diyor.

FONLAR AKTİF OLUR

2015 için Private Equity (PE: Özel Girişim Sermayesi) şirketlerine dikkat çekildiğini de görüyoruz. Çünkü PE’lerin birçoğunun bundan 4-5 yıl önce yaptıkları yatırımlardan çıkma zamanlan yaklaşıyor.

Efsane Çam, “PE fonlarının ülkemize ve bölgeye yönelik olarak kurdukları fonlarda ciddi bir nakit birikimi var ve 2015’te Türkiye’de aktif arayışlarının olması bekleniyor” diyor. Konjoktürel gelişmelerin uygun olması durumunda PE’lerin 2015’te mevcut yatırımlardan da önemli çıkışlar yapabileceğini söyleyen Çam, Memorial Hastaneleri, Mavi Jeans gibi firmaları örnek olarak veriyor.

Birçok fonun yatırım çıkışlarının 2015’e denk geldiğini kaydeden Ayşegül Yeşilgün Kodal, bu yıl fonların yoğunlukla ellerindeki portföy şirketlerinin bir bölümünü satacakları bir dönem olacağı değerlendirmesini yapıyor. Kodal, burada da perakende, gıda ve içecek, eğlence, lojistik gibi sektörlerdeki işlemlerin başrolü alacağı kanaatini taşıyor.

KİMLER ALIYOR?

Türkiye’de S&B işlemlerinde son yıllarda hacim ve işlem adedi olarak yerli yatırımcıların daha ag-resif olduğu görülmekle birlikte, yabancı stratejik yatırımcıların ve fonların ilgisinin de devam ettiği görülüyor. Avrupa bölgesinde yaşanan büyüme sorunları nedeniyle bu bölgenin yatırımcıları, büyüme faktörüyle birlikte Türkiye pazarında aktif şekilde yer alıyor. Geçen yıl Suriye, Irak ve Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler nedeniyle Türkiye pazarına uzak ABD ve Uzakdoğu’lu yatırımcıların bazılarında, pazarı çok iyi bilmemekten dolayı duraksama olduğu yönünde değerlendirmeler de var.

Ancak buna rağmen, genç nüfus, büyüme potansiyeli, jeopolitik konum gibi önemli dinamiklerle birlikte yabancı yatırımcılar stratejik gördükleri, fırsat buldukları alanlarda yatırımlarını sürdürüyor. Müşfik Cantekinler, Türkiye’nin potansiyeline dikkat çektikten sonra. “Doğrudan yabancı yatırımlarını 30 milyar dolara, birleşme ve satın alma işlemlerinin ise 50 milyar dolara çıkması gerekir” diyor.

DÜNYADA NE OLDU?

Dünyada S&B işlemlerine bakıldığında ABD etkisinden net olarak söz etmek mümkün. Şöyleki 2008 global krizinin ardından 2-2,6 trilyon dolar arasında gerçekleşen büyüklükler, 2014 yılında 4 trilyon dolara sıçrama yaptı. 2014 yılının en büyük satın alma işlemi sağlık sektöründe gerçekleşti. ABD merkezli Actavis’in yine ABD merkezli Aller-gan’ı 66 milyar dolar bedelle satın alması dünyada yılın en büyük hacimli işlemi oldu.

Müşfik Cantekinler, ABD ekonomisindeki toparlanma eğilimine dikkat çektikten sonra, “Bu eğilim özellikle ABD tarafında yatırımcıların daha agresif davranması sonucunu doğurdu. Dünyada yapılan 4 trilyon dolarlık işlemin 2 trilyon dolan ABD tarafında gerçekleşti. Gelinen noktada da kriz öncesi seviyelere yaklaşıldı” diyor.