Şirketler Kendi Liderlerini Yetiştiriyor

“İŞ hayatının patronlara değil, liderlere ihtiyacı var…” Bu söz son dönemde iş dünyasının yönetime yönelik değişen bakış açısını çok güzel özetliyor. Patron şirketlerinin ağırlıkta olduğu ülkemizde son yıllarda profesyonel yöneticilere ihtiyaç artarken, bu yöneticilerden şirketin dönüşümü tetikleyecek liderlik vasıflarına sahip olması bekleniyor. Iş dünyasının liderliğe ilgisi, hızla yaygınlaşan liderlik akademileriyle kendisini göstermeye başladı. Şirketler, bir yandan liderlerini kendi bünyelerinde yetiştirmeye odaklanırken, bir yandan da lider okulu olarak konumlanmaya özen gösteriyor. Bu hedef doğrultusunda kendi liderlik okullarını açmak için son dönemde pek çok şirket kolları sıvamış durumda.

Kimisi kendi bünyesinde kurmuş olduğu liderlik akademisinde eleman yetiştirmeyi benimserken, kimisi de geleceği parlak çalışanlara liderlik özellikleri kazandırmayı amaçlıyor. Türkiye’de lider okulu gibi çalışan şirketlerin başında P&G, Unilever, Pfizer, Merce-des-Benz, Shell, Coca-Cola gibi çok uluslu devler geliyor. Koç,, Sabancı, Yaşar, Borusan ve Anadolu Grubu da kendi liderlerini yetiştirmekte iddialı büyük gruplar arasında öne çıkıyor. Peki liderliğe ve liderlik eğitimlerine artan ilginin sebepleri neler?

“LİDERLİĞİ ÇOK GEÇ ÖĞRENİYORUZ”

“Geçen yüzyılda ‘lider doğulur’ diye inamlıyorken artık liderliğin öğrenilebilir bir kavram olduğu kabul ediliyor. Şirketler kaçınılmaz olarak liderlik eğitimlerine yöneliyor. Çünkü liderlik kendi kendine ortaya çıkmıyor” diyen ReVera Yönetim Danışmanlığı Kurucu Ortağı Rana Beyaz’a göre, liderlik tamamen insanları etkileme becerisi, ilişki yönetimi ve her ne yapıyorsanız yaptığınız o işte başarılı olmakla ilgili. Yapılan araştırmalara göre, ortalama liderlik eğitimi yaşı 42. Yani ekip yönetmeye başladıktan ortalama 10 yıl sonra. “Ge rekli eğitimi almadan el yordamıyla yönetmeye başlıyoruz. Gördüğümüzü tekrar ediyoruz, bu arada yanlış birçok tutum ve davranışımız yıkılması zor alışkanlıklar haline geliyor” diyen Beyaz’a göre, bunun önüne geçmenin tek yolu ise eğitim.

“ÇALIŞANLAR LİDERLİĞİ ÖĞRENMELİ”

Liderlik okullarına ilgilinin bir nedeni de şirketlerin kendi işinin lideri çalışanlara ihtiyaç duyması. Uzmanlara göre, iş dünyasında halen kullanılmakta olan geçen yüzyıla ait görev tanımları artık beklentileri karşılamıyor. Birçok şirketin değerlerinde müşteri memnuniyeti, yaratıcılık, çözüm odaklılık, inovasyon gibi görev tanımlarıyla elde edemeyecekleri prensipler var. Bunları gerçekleştirecek olan ise çalışanlar. “Sadece görev tanımları ile her çalışanm müşteri odaklı veya inovatif olmasmı sağlayamazsınız” diyen Rana Beyaz, liderliğin tüm çalışanların işi olduğuna ve tüm çalışanların liderlik vasıflarına sahip olması gerektiğine inanıyor.

“HER KURUMUN İHTİYACI FARKLI”

Liderlik becerilerinin doğru kullanılması ile iş sonuçları arasında bir korelasyon var. Son yıllarda şirketlerin kendi ihtiyaçlarına göre kurdukları liderlik akademileri iş sonuçlarında fark yarattıkça bu akademilere yönelik güven de arttı. “Fark yaratmak, değişen iş gücü demografisi, iş dünyasının ihtiyacı olan yeteneklerin akademik fabrikalardan beklenilen standartta çıkamaması ve kurumların yaşamlarını sürdürebilmek için sonuç elde etmek istemeleri liderlik kavramını tekrar keşfetmek ihtiyacını doğurdu” diyen Baraka Danışmanlık Kurucusu Reha Abi’ye göre, her kurumun ya da endüstrinin liderlik ihtiyaçları farklı olabilir. Bu noktada liderlik stratejilerinin gerçekleşmesi için öncelikle kurumda bulunması gereken yetkinliklerin neler olduğu, nasıl değerlendirme yapılacağı ve hangi gelişim programlarını kapsaması gerektiği belirlenmeli. Buna ilaveten de yapılan tüm bu yatırımların nasıl geliştiği takip edilmeli.

Türkiye’deki şirketlerin kurduğu liderlik akademilerinde çoğunlukla eğitim öncesi çalışanların altyapısı oluşturuluyor.

Ardından kurum kültürü, küresel davranış değerleri ve stratejik yönetsel yetkinliklerin geliştirilmesine yönelik farklı programlar uygulanarak liderlik vasıflarının geliştirilmesi hedefleniyor. Hatta kimi şirketlerde çalışandan öğrenim taahhütnamesi bile isteniyor ve bu taahhütleri gerçekleştirmesi takip ediliyor. Yıldız Holding de bunlardan biri. 2009’dan beri tüm kademelerdeki çalışanlarına sunulan liderlik gelişim programlarını ‘Liderlik Yolculuğu’ çatısı altında toplayan holding, sadece üst düzey yöneticileri değil, orta kademe yöneticileri de programlarla sürekli geliştiriyor. Bu doğrultuda programlar, katılımcıların ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak ‘Liderlik İlk Adım’, ‘Liderlik Haritası’, ‘Liderlik Pusulası’, ‘Liderlik Zirvesi’ başlıkları altında bölümlere ayrılıyor ve liderlik eğitimleri tüm yıla yayılıyor.

“ÇALIŞAN BAĞLILIĞINI ARTIRDI”

Yıldız Holding’de liderlik eğitimleri kapsamında, liderlik ölçümleme ve kişilik envanterleri sonrasında birebir koçluk uygulamalarından yöneticileri bir araya getiren özel paylaşım seanslarına, çeşitli konularda uzman konuşmacılardan birer saatlik hızlı bilgi paylaşım toplantılarına kadar pek çok uygulamadan faydalanılıyor. Program süresince ekiplere gerçek organizasyonel problemler üzerinde düşünme, tartışma, karar verme şansı tanıyan ve bir öğrenme deneyimi yaşatan aksiyonel öğrenme çalışmaları gerçekleştiriliyor. Tüm yıla yayılan programlar farklı kademelere göre ikişer veya üçer günden oluşan modüller ya da altı veya dokuz gün süren sınıf eğitimleri şeklinde uygulanıyor.

Yıldız Holding 1K Sistem Geliştirme ve Grup Direktörü İdil Şeker programın başarısını şöyle özetliyor: “Programın başarısını ölçümlemek için üst kilit pozisyonları yedekleme oranı, çalışan bağlılığı ve potansiyel çalışanların elde tutulması olmak üzere üç konuda iyileştirme hedefi belirledik.

Program başladığından beri müdür, grup müdürü, direktör ve genel müdür pozisyonlarına terfi oram yüzde 60 seviyesine yükseldi.

Programın bir diğer faydası ise, programa katılan çalışanlarımızdan işten ayrılan olmaması. Program çalışanlarımızın bağlılığını da artırıyor.”

“DEĞİŞİME HAZIR HALE GELİYORLAR”

Vodafone Türkiye, Vodafone Red Academy çatısı altında, hem yeni yöneticilere hem de kıdemli yöneticilere liderlik eğitimleri veriyor. Bu kapsamda yeni yönetici olanlar için Temel Yönetim Becerileri Programı’ ve kıdemli yöneticiler için ‘ileri Düzey Yönetim Becerileri Programı’ sunuluyor. Bunlara ek olarak yöneticiler, yönetici koçluğu, takım koç-luğu ve paylaşım seminerleri süreçleriyle destekleniyor. Yönetici koçluğu programında beraber çalışmak istediği koça kendisi karar veren yönetici, koçluk süreci boyunca koçu ile belirlediği hedefler üzerinde çalışıyor. Takım koçluğu çalışmalarında ise yöneticiler takımları ile birlikte workshop’lara davet ediliyor ve bu work-shop’larda özellikle yeni yöneticiler kendilerine bağlı çalışanlardan geribildirim alarak gelişimi sürdürüyorlar. ‘Leadered’ adı verilen seminerlerde ise yöneticiler çalışanlarla buluşarak önceden belirlenen temalarla ilişkili kişisel liderlik hikâyelerini paylaşıyor. “Bu sayede tüm çalışanlarımız yöneticilerimizin liderlik yolculuklarında deneyimledikle-rini, kendilerine başarıyı getirmiş olan değer ve önceliklerini öğrenerek onlardan ilham alıyorlar” diyen Vodafone Türkiye icra Kurulu Başkan Yardımcısı Pınar Kalay, liderlik eğitimleri ile çalışanların daha donanımlı ve değişime hazırlıkla hale geldiğini dile getiriyor.

Vodafone Türkiye’de her iki program da toplamda üç gün süren iki farklı modülden oluşuyor. Koçluk süreçleri ise genellikle birkaç aylık bir zaman dilimine yayılırken her seansı yaklaşık bir saat süren paylaşım seminerleri de üç ayda bir gerçekleşiyor. Bu eğitimlere şimdiye dek yaklaşık 400 yöneticinin katıldığı Vodafone Türkiye’de liderlik eğitimlerine bağlı olarak içeriden terfi uygulamasına büyük önem veriliyor. “Bugün var olan her 10 pozisyonun ortalama yedisini mevcut çalışanlarımızla kapatıyoruz” diyen Kalay, programm çalışanların terfi süreçlerini olumlu yönde etkilediğini söylüyor.

“EĞİTİMLER TERFİYİ ETKİLİYOR”

Daikin Türkiye Akademi’de 2013 yılında başlatılan ‘Lider Geliştirme Programı’ ile ‘Kendini Yenilemek’, ‘İnsan Yönetimi’ ve ‘ş Zekası’ konularına odaklanarak çalışanların yönetsel yetkinliklerinin gelişimi destekleniyor. Eğitimlerin çok büyük bir kısmı yine yönetim kademesinde olan iç eğitmenler tarafından veriliyor. Programda yaşayarak öğrenme ve eylem sırasında öğrenme, katılımcıların sınıf içinde öğrendiklerini uygulama olanağı veren, egzersiz ve örnek projelerle öğrendiklerini işlerine transfer edebilmelerine destek olmaya hedefleyen çeşitli eğitim programları mevcut. Yönetim kademesine aday olmuş veya yönetici olan çalışanlar için sürdürülen bu programm süresi bir buçuk yol.

Şimdiye dek 120 kişinin katıldığı programda Boğaziçi Üniversitesi desteğiyle Yaratıcı Drama, Kendini Tanıma, Liderlik Becerileri, Ekip Yönetimi, Değişim Yönetimi, Stratejiden Hedef Belirleme, Yönetim Kalitesi, Iş Hayatında Profesyonellik gibi eğitimler de veriliyor. Program sonunda eğitimlerin çalışanların iş sonuçlarına ve bireysel gelişimine katkıları değerlendiriliyor ve yıl içinde informal, yılsonunda formal olarak şubat ve mart aylarındaki performans değerlendirme sürecinde ele almıyor. Programda yer almayan çalışanlar, şef ve müdür pozisyonlarına terfi süreçlerinde yer almıyor. “Başarılı ve kazanan organizasyonların yapılarım incelediğimizde kendi liderlerini yetiştirdiklerini gözlemliyoruz. Şirketimizde de çalışanlarımızın geleceğimizin liderleri olmasını önemsiyoruz” diyen Daikin Türkiye Akademisi Genel Koordinatörü Neslihan Yeşilyurt, liderlik eğitimlerinin hız kazanacağını belirtiyor.

Liderlik eğitimlerinde kazanılan beceriler

■ Öz farkındalık

■ İlişki yönetimi

■ Dinleme becerisi

■ “Biz” bilinci oluşturmak

■ Pozitif bakış açısı

■ Gelecek odaklı olma

■ Değişim ihtiyacını görme

■ Alçakgönüllülük

■ Duygusal zekâ

■ Öğrenme ve gelişmeye açıklık

■ Kendini artı ve eksileri ile doğru yönetebilmek

■ İlham vermek

■ Motive edebilmek