Siyah İncir Yetiştiriciliği Kârlı Bir İş

Ticari olarak 2004’te üretilmeye başlanan Bursa Siyah İnciri 30 bin ton üretim rakamına ulaştı. Bugün 14 bin tonu ihraç edilen ürün, Avrupa’daki marketlerin değerli ürünler reyonunda satılıyor. Müşterisi hazır meyvenin bahçesi de kârlı…

Siyah incir dekarda 10 bin TL gelir getiriyor

Bursa Siyah İnciri, maliyeti düşük, karı yüksek bir meyve. Dikim yapmak için ideal ay Kasım. Fidanlar da öyle pahalı değil. 10 TL’ye fidanını bulabilirsiniz. Bir dekara 20 adet dikiliyor. Yani fidan maliyeti 200 TL. Fidanlar beşinci yıldan itibaren meyve vermeye başlıyor. Uzun ömürlü bir meyve olduğu için bir daha yeni bahçe kurmanıza gerek yok. İncir su isteyen bir meyve değil. Çok aşırı sıcaklarda iki defa sulamak yeterli. Fazla sulandığında kalitesi düşüyor.

Bir dekardan 2 ton yaş incir elde ediliyor. Başlangıçta tarla çıkış fiyatı 10 TL idi ama şu sıralar 4-5 TL arasında satılıyor. Yani dekarda 10 bin TL gelir elde edebilirsiniz. İnciri diğer meyve gruplarından ayıran bir özelliği hassas olması. Bu nedenle gün aşırı hasat yapılır. Diğer meyvelerde hasat bir defa yapılınca raf ömrü yüksektir. İncirde ise her gün hasat yapıp sevkıyat yapmak gerekir. Hasat dönemi 40 güne kadar uzayabilir. Yani 20 Ağustos’tan 30 Eylül’e kadar hasat yapılır. Bu nedenle işçilik maliyeti diğer ürünlere göre bir miktar fazladır. Uzmanlar bahçe kurmak isteyenlere ölçekli düşünmesini öneriyor. 30 dekar bahçe kuran birisi 300 bin TL ciro yapabilir. Görüldüğü gibi karlı bir meyve. ABD ve Çin pazarı da açıldığında daha da değerli bir meyve haline gelecek.

ÎNCİR, Türkiye’nin en eski ticari ürünlerinden biridir. Özellikle kuru incir Cumhuriyetin ilk yıllarından bu yana önemli bir ihracat kalemi. Daha çok Aydın ve İzmir çevresinde yetişen ‘Sarı Lop’ adı verilen beyaz incir çeşidi kurutularak satılır. Türkiye’de 10 milyonun üzerinde incir ağacı bulunuyor ve 350 bin ton civarında yaş incir üretiliyor. Bu incirlerden 60 bin ton civarında kuru incir elde ediliyor ve bunların önemli bir kısmı ihraç ediliyor. Kuru incirden yıllık 250 milyon dolar döviz girdisi sağlanıyor, incir yaş iken narin bir yapıya sahip olduğu için ihracatı zor. Ancak bu durum ‘Bursa Siyah inciri’ ile değişti.

Bursa siyah incirinin hikayesi aslında 2004 yılında başladı. Bu ürünün üretimi başlangıçta ticari değildi, ilk zamanlar küçük bahçelerde üretildi. Ufku geniş bazı girişimcilerin gayretiyle yayıldı. Tadı, aroması, dayanıklılığı ile pazarlarda yer edinmeye başladı. Ürün bir süre sonra da Uludağ Yaş Meyve Sebze ihracatçıları Birliği yönetiminin dikkatini çekti. Meyve ihracatı yapan birlik yöneticileri üründeki geleceği gördü ve teknik çalışmalara başladı.

ELBİRLİĞİ İLE GELİŞTİRİLDİ

Birlik devreye girinceye kadar Bursa Siyah İnciri geleneksel yöntemlerle ve kontrolsüz bir biçimde üretiliyordu. Birliğin öncülüğünde yapılan çalışmalara Bursa Valiliği, Tarım İl Müdürlüğü, Gıda Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü, Bursa Ziraat Odası, Uludağ Üniversitesi de dahil oldu. Kısaca Bursa’daki tarımla ilgili bütün kesimler el ele verdi. 2011 yılı da Bursa Siyah inciri Yılı ilan edildi.

Peki, bu işbirliği sonucunda neler yapıldı? Bursa Siyah Inciri’ne odaklanan Bursalılar ilk önce ürünün kontrollü bir biçimde üretilmesini, uluslararası standartların yakalanmasına odaklandılar. Geçmişte yüzde 60 seviyesinde hormon kullanımı varmış. Bu mücadele sonunda bu oran binde 1 seviyelerine kadar çekilmiş. Kullanılan ilaçlar sertifikalı hale getirilmiş. En önemlisi ise, hiçbir şekilde gereğinden fazla ilaç kullanılmaması olmuş. Bu mücadelede çok önemli bir yol almışlar. Verimi artırmak için ise Aydın bölgesinden ‘İlek inciri’ (erkek incir) getirmişler. Gelen incirler Bursa Siyah inciri ağaçlarına asılarak döllenme sağlanmış. Bu şekilde de verim artırılmış.

KRALİÇE’DEN TEŞEKKÜR MEKTUBU

Bursa siyah inciri bugün 30 bin tonluk üretim rakamına ulaşmış durumda. En önemli ihracat Avrupa Birliği ülkelerine yapılıyor. Ürün, Avrupa’nın önemli marketlerinde değerli ürünler reyonunda kendine yer edinmiş durumda. Hatta Bursalılar bu çalışmayı yaparken tadımlık olarak Ingiltere Kraliçesi Elizabeth’e de göndermişler. O dönemin Uludağ Yaş Meyve Sebze ihracatçıları Birliği Başkanı olan Salih Çalı’nın verdiği bilgiye göre, ardından Kraliçe teşekkür mektubu göndermiş.

Bursa siyah inciri, son yıllarda alternatif meyve arayışında olan birçok çiftçinin tercih ettiği bir meyve oldu. Ürün adını Bursa’dan alsa da il dışında Aydın, İzmir ve Mersin bölgelerinde de bahçeler kurulmaya başlandı, ilk yıllarında küçük bahçelerde yetiştirilse de bugün modern bahçeler kuruluyor, ihracat şansı yüksek olan ürünün alıcısı neredeyse hazır. Bu sezon tarladan çıkışjiyatı 10 TL ile başladı. Şu sıralar tarla çıkış fiyatı 4-5 TL seviyesinde. Dekarda 2 ton ürün alınabiliyor. Hasadı dışında hiçbir zorluğu olmayan Bursa siyah inciri üreticisinin yüzünü güldüren meyvelerin başında geliyor.

“YENİ BAHÇELER KURULMALI”

Bursa siyah inciri konusunu ülke gündemine getiren ve ilk dönem de Bursa’daki çalışmalara önderlik eden isimlerin başında Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği eski Başkam Salih Çalı gelir. 2011 yılında ülke gündemine soktuğu Bursa siyah incirinin bugünlere gelmesinde Çalı’mn emeği büyük. Bu ürün konusunda halen önemli fırsatlar olduğunu belirten Çalı, “Ürünün satılmama ihtimali yok.

Avrupa ülkelerine rahatlıkla satılıyor. ABD ve Çin pazarı için hazırlıklar sürüyor. Iç piyasada da rağbet gören bir meyve. Yeni bahçeler kurulmalı” diyor. Çalı, geliştirilme aşamasında bu ürüne herkesin emek verdiğini belirtirken bir de uyarı yapıyor: “Geçmişte yaptığımız çalışmalarla Bursa siyah inciri üretiminin artmasını sağladık. Özellikle devlet, üniversite, özel sektör ortak mücadelesiyle hormon kullanımım bitirdik. Sertifikalı ilaç kullanımını sağladık. Eğitimler verdik ve bir kalite yakalandı. Bunun heba edilmemesi lazım. Kontrol şart. Bugün Avrupa’da tercih edilen bir ürün haline geldi. Bir hata bütün üreticilere zarar verir. ”

14 BİN TONU İHRAÇ EDİLİYOR

Türkiye’de 30 bin ton Bursa siyah inciri üretiliyor. Bunun 14 bin tonu ihracata gidiyor. Bu ihracatın 5 bin tonu Bursa’dan, diğer kısmı ise Mersin, Aydın ve İskenderun’dan gerçekleştiriliyor. Ürünün gelişimi için sürekli toplantılar yapan UYMSIB (Uludağ Yaş Meyve Sebze ihracatçıları Birliği) Başkanı Prof. Dr. Senih Yazgan, “Bursa siyah incirimizi dünyanın dört bir yanma ihraç edeceğiz” diyor.

UYMSIB geçtiğimiz haftalarda “2017 Yılı Bursa Siyahı inciri Değerlendirme” toplantısı düzenlendi. Toplantıya, Yazgan’ın yanı sıra Bursa II Gıda Tarım ve Hayvancılık II Müdür Yardımcısı Erdal Kuzucu, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürü Beyami Uğur, UYMSIB Yönetim Kurulu Üyeleri, üreticiler, ihracatçılar ve üretimin yapıldığı mahallelerin muhtarları katıldı, ihracatla ilgili değerlendirmelerde bulunan Yazgan, erken olgunlaştırıcı kimyasal kullanımını asla izin vermediklerini söylüyor. Erken olgunlaştırıcı olarak ifade edilen kimyasal ürünlerin kullanılmaması amacıyla köy toplantıları gerçekleştirdiklerini hatırlatan Yazgan, şunları söylüyor: “Bu toplantılardan son derece olumlu sonuçlar aldık.

II müdürlüğümüze bu denetimlerin daha sağlıklı yapılabilmesi için araç tahsis etmiştik. Hem Tarım II Müdürlüğü aracılığıyla gerçekleştirdiğimiz toplantılar hem de müdürlüğümüzün bireysel olarak yapmış olduğu denetimler sonucunda geçen yıl bu konuda hemen hemen hiç denebilecek kadar bir done ile karşılaştık. Bu durum bizim üreticimizin konuya ne kadar hassas yaklaştığının bir göstergesidir. Bu yıl Ege Bölgesi’nden konuyla ilgili bazı bildirimler geldi. Bölgemizdeki üreticilerimiz tarafından bizlere, ‘Siz bunları anlatıyorsunuz, yapmayın diyorsunuz ama bu bölgede kullananlar ve kullandıranlar var’ diye söyleniyor. Biz de gerekli girişimi başlattık ve ihracata konu olan bölgelerdeki il müdürlüklerimize ve tarımdan sorumlu vali yardımcılarımıza birer yazı ile durumu izah ettik. Başta Aydın, Manisa ve İzmir olmak üzere denetimlerin yapılması konusunda talebimizi ilettik.”

İdriz Çokal