Startuplar ve Mentorlar
Ülkemizdeki start-up sayısı melek yatırımcılardan çok fazla. Startup’ların hızlı ve sağlam adım atabilmeleri için melek yatırımcılar kadar mentorlara da rol düşüyor. Mentorlar erken aşama sermaye piyasalarında daha aktif rol almalı.
Startup’lar İçin Mentorlar’ında Önemi Büyük
KÜRESEL startup yatırım ekosisteminde iki ana terminoloji vardır: Melek Yatırımcı (Angel Investor) ve İş Meleği (Business Angel). Aralarındaki temel fark şudur: Melek yatırımcı dediğinizde net bir şekilde anlarsınız ki bu yatırımcı startup’a bilgi ve tecrübesini aktarmanın yanı sıra nakit para ile de yatırım yapmaktadır. Yani, melek yatırımcı ‘sıcak para’ kaynağıdır. İş meleği dediğimizde ise, bu yatırımcının nakit para koyduğunu iddia edemeyiz. Sadece know-how, mentorluk ve networking aktarımında bulunup, nakit finansal kaynak sağlamıyor olabilir. Bu yüzden ‘iş meleği’dir, ‘melek yatırımcı’ değildir.
Avrupa’da ‘İş Meleği’, ABD ve Kanada’da ‘Melek Yatırımcı’ kelimeleri ile sektör yoluna devam ediyor. İşin başında ‘‘Türkiye’de de ‘İş Meleği’ tanımlaması kullanılırken artık bu terkedilmiş olup, ‘Melek Yatırımcı’ kullanımına geçildi ve sektör bu tanımlamayı kabullendi.
MENTORLARIN SÜREÇTEKİ ROLÜ
Küresel ölçekte 50 milyar doları bulan startup yatırım pazarında çıkış/exit yatırımın en önemli aşamasıdır. Özellikle Türkiye gibi çok hızlı büyüyen startup pazarlarında, girişimcilerin başarıya ulaşmaları ve yatırımcının da yatırımını 5-7 yıl arasında geri alabilmesi için, yatırım kurulunda mutlaka ve mutlaka bir melek yatırımcının olması gerekiyor. Bu melek yatırımcının daha önce küresel pazarda çıkış yapma tecrübesine sahip ‘Kaliteli Melek Yatırımcı’ olması çok önemli.
Türkiye startup ve melek yatırım ekosistemi her ne kadar ‘Melek Yatırımcı’ konseptiyle yoluna devam etse de, girişimcilerin rekabet gücünü artırabilmeleri ve özellikle finansal yol haritasının doğru belirlenmesinde ‘mentor’ların rolünü de görmemezlikten gelemeyiz. Mentorlar, finansal yatırım yaparak ‘sıcak para’ koymak yerine, bilgi ve tecrübelerini startup’lara aktararak (bazen ücret karşılığı bazen de yüzde 5 gibi bir hisse karşılığı) girişimcilere ‘soğuk para’ ile destek oluyorlar. Dolayısıyla Türkiye’de şöyle bir denklemin varlığından bahsedebiliriz:
Mentor + Nakit Para = Melek Yatırımcı
ÖNEMLİ BİR OLUŞUM
Ülkemizde startupların sayısı melek yatırımcılardan çok daha fazla olduğu için, tüm startupların hızlı ve sağlam adım atabilmeleri açısından melek yatırımcılar kadar mentorlarm da erken aşama sermaye piyasalarında daha aktif rol almalarını önemsiyor ve değerli buluyorum.
Nitekim geçen hafta, İstanbul Belediyesi Zemin İnkubasyon Merkezi bünyesinde bir ‘Mentor Ağı’ kurulmuş bulunuyor. Açıkçası, bu çalışmanın sadece İstanbul Belediyesi ile sınırlı kalmasını hiç arzulamam. İstanbul Belediyesi Zemin Ekibi’nin başlattığı bu seferberliği bir adım öteye taşıyarak Türkiye’deki tüm belediyelerin, ticaret odalarının, sanayi bölgelerinin, Ar-Ge Merkezlerinin, kalkınma ajanslarının ve teknoparkların da bu modeli kendi bünye ve bölgelerine uygulayarak tecrübeli girişimcilerle startup’ları bir araya getirmelerini çok arzularım.
Hatta bir adım daha ileri gidip, melek yatırımcıların da küresel melek yatırımcılardan mentorluk almalarının, en az girişimcilere verilen mentor desteği kadar önemli olduğunu vurgulamak isterim. Hazine Bakanlığı’ndan onaylı 500 melek yatırımcımızın sizce kaçı Silikon Vadisi’nde çıkış yapmayı biliyor dersiniz?
BAYBARS ALTUNTAŞ
