Tembel Eylemciler Bilimi İlerletiyor
Sosyal medya sayesinde sLaktivist (İngilizcede “tembel” anlamına gelen slacker ve “eylemci” anlamındaki activist sözcüklerinden) kavramı hayat buldu. Slaktivist, aslında çok az çaba gerektiren halka açık bir eylemle bir davayı destekleyen kişi demek. Bu yaz #IceBucketChallenge tüm haber beslemelerindeydi ve kimi ALS Derneği’ne bağışta bulunan, kimi de bulunmayan insanların kafalarına buzlu su dökerken çekilmiş videoları ortalıkta gezinip durdu. Kâr amacı gütmeyen kuruluş bir ay içinde 100 milyon dolardan fazla bağış topladı. Bu rakam, derneğin amiyotrofik lateral skleroz (ALS) araştırmalarına destek için geçen senenin Ağustos ayında topladığı paranın tam 36 katı. “Bu benzeri görülmemiş bir şey. Sadece bizim davamız için değil, afetlerde yardım için toplanan paranın dışındaki tüm bağışlar için” diyor ALS Derneği’nin sözcüsü Carrie Munk.
Peki, bir viral reklam kampanyası gerçekten tıbbi araştırmaları destekleyebilir mi? Slaktivizm bilimin ilerlemesinde gerçekten faydalı mı? Lou Gehrig hastalığı adıyla da bilinen ALS, istemli kasları kontrol eden motor nöronları öldürüyor. Bunu felç ve birkaç yıl içinde ölüm takip ediyor. Onlarca yıl süren araştırmalardan sonra bile bilim insanları ALS’nin biyolojik mekanizmasını kavrayabilmiş değil. Tedavi sadece rahatlatmaya yönelik. Hastalığa çözüm ise ufukta bile değil. Hükümetin ALS araştırmalarına sağladığı destek kısıtlı, o yüzden de bu konuya ilgi duyan bilim insanı çok değil.
Bu da ilerlemeyi yavaşlatıyor. Oregon Eyalet Üniversitesi’nde biyokimyacı olan Joe Beck-man, bu yeni fonların bir araştırmacı dalgasını ALS’ye çekebileceğini düşünüyor. ALS’nin yepyeni açılardan irdelenmesi, büyük bir ilerleme ihtimalini güçlendiriyor. Kâr amacı gütmeyen kuruluşun parayı nasıl dağıtacağı belirsizliğini koruyor ve 100 milyon doların böylesine gizemli bir hastalığa çare bulması pek olanaklı değil. Fakat Wİsconsin-Madison Üniversitesi’nde sinirbilimci olan ve bir hastasının isteği üzerine ALS araştırmalarına başlayan SuChun Zang, “Fakat bilimin kamuoyu tarafından bu kadar kabul görmesi çok etkileyici” diyor.
ALS’NIN DEVASI BAKIR OLABİLİR Mİ?
Yıllardır bir arpa boyu yol kat edemeyen bilim insanları, kısa süre önce ALS’ye eşlik eden motor nöron yıkımının, adına bakır çinko süperoksit dismutaz (SODı) denen proteindeki bir genetik mutasyondan kaynaklanabileceğini gösterdi.
HEDEF…
Zhang, mutasyonlu kök hücrelere bakarken nörofilamentlerin birbirine dolaşmasına (ALS’nin nedeni) yol açan bir dengesizlik buldu. Nisan ayında yayımladığı makale, mutasyon düzeltilirse hasarın giderilebileceğini gösteriyor.
TERAPİ…
Haziran ayında Beckman, SODı mutasyonunun hücresel bakır noksanlığıyla alakalı olabileceğini öne süren bir makale yayımladı. Beckman mutasyonlu farelere ağızdan bir bakır bileşiği verince hayvanların hareket becerileri arttı ve ömürleri %12 uzadı. Bu da terapi araştırmaları için ciddi bir teşvik demek.
