Türk Akımı Derin Deniz Geçişi
Kırklareli/Kıyıköy’ün yaklaşık 20 kilometre açığı… Bahar havası Karadeniz’i de etkilemiş, deniz oldukça sakin ve hafif esen rüzgar dışında insanı rahatsız eden bir durum yok. Uzun süre önce Rusya’nın Karadeniz kıyısındaki Anapa şehri açıklarından başlayan yolculuğunun sonuna yaklaşan Pioneering Spirit gemisindeki yoğun çalışma devam ediyor. Sayısı 500’ü aşan personel, geminin yoğun vardiyalarında durmadan çalışıyor.
Pioneering Spirit sıradan bir gemi değil; dünyanın en büyük denizaltı boru döşeme gemisi olma özelliğini taşıyor ve Türk Akımı Doğalgaz Boru Hattı’nın açık deniz geçişi için deniz tabanına boru döşüyor. 74 bin 780’inci boru (her biri 6 metre uzunluğunda) özel tasarımla inşa edilmiş geminin güvertesinin altı boyunca uzanan montaj hattına ulaşmış durumda ve birazdan Karadeniz tabanında sonlanacak yolculuğu için montaj kaynağının yapılmasına hazırlanıyor. Gemi Kaptanı L. Fernensel, gemideki işleyişten oldukça memnun bir şekilde, “Hem üretimle hem de güvenlikle ilgili rekorlar kırdığımız bir iş oluyor” diyor ve devam ediyor: “74 binden fazla boru yüzde 0,63 gibi bir hata payıyla (ki bu hataların hepsi bulunup düzeltildi) deniz tabanına döşendi. Bu süreçte hiçbir ciddi iş kazası yaşamadık. Üstelik bir günde 5,6 kilometre uzunluğunda boru döşeyerek bu alanda bir rekora imza attık.”
Küresel ölçekte açık deniz petrol platformu taşımacılığı ve yine açık deniz boru hattı döşeme işi yapan Allseas’in gemilerinden 382 metrelik Pioneering Spirit, kendi alanında dünyanın en büyük gemisi. Maksimum 571 personele ev sahipliği yapan gemi oldukça yeni ve ilk işi de Türk Akımı projesi boru hattını döşemek. 2012 yılında Güney Kore’de yapımına başlanan gemi, iki parça halinde modüler şekilde inşa edilmiş. Çapı 2 inçten 68 inçe kadar değişen boruları döşeyebilen Pioneering Spirit, Türk Akımı Projesi sırasında 40’tan fazla milliyetten personele ev sahipliği yapmış. “Aslında Allseas yönetimi, iki gemiyi satın alıp birleştirme fikriyle yola çıktı. Ama sonra tamamen sıfırdan bir gemi inşa kararı alındı. İki parça halinde inşa edildi ve bu parçalar 2013 yılında birleştirildi. Ardından diğer ekipman ve parçaların eklenmesine geçildi ve gemi 2015 yılında tamamlandı” diyor L. Fernensel Pioneering Spirit yüzen bir fabrikayı andırıyor. Dört gün boyunca kullanacağı boruyu depolaya-bilen gemi, proje sürecince Bulgaristan, Türkiye ve Rusya’da depolanan boruları taşıyan gemilere adeta bir liman işlevi görüyor. Gemi güvertesinde montajlanan boruların uzunluğu 24 metreye ulaştığında gemi hareket ediyor ve bu 24 metrelik kısmı deniz tabanına gönderiyor. Pioneering Spirit’i takip eden yardımcı bir geminin altındaki kameralı küçük bir denizaltıdan da boruların deniz tabanına yerleştirilme işlemi takip ediliyor. Karadeniz geçişi sırasında 2 bin 200 metre derinliğe boru döşeyen gemi artık Kıyıköy’e çok yakın. (Haber yapıldıktan sonra gemi hedefine ulaştı ve görevini tamamladı.) Kıyıya iki kilometre mesafe kaldığında görevi başka bir gemiye bırakacak olan Pioneering Spirit, bundan sonraki görevi olan Kuzey Buz Denizi’ndeki bir petrol arama platformunu taşımak için Karadeniz’den ayrılacak. “Buradan sonra gemimiz 10 gün Rotterdam’da kalacak ve petrol platformu taşıyacak ekipmanları hazırlanacak. Bu işi tamamladıktan sonra bu yılın üçüncü çeyreğinde tekrar Karadeniz’e dönüp Türk Akımı’nın ikinci hattı için çalışmaya başlayacağız” diyor L. Fernensel.
Pioneering Spirit’in, Türkiye kıyılarına gelmesi Türk Akımı Projesi için işlerin yolunda gittiğini gösteriyor. Türk Akımı Projesi her biri 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki hattan oluşuyor. Boru hattının inşası tamamlanmak üzere olan birinci kısmı Türk piyasası için, ikinci hat ise Avrupa ülkelerinin doğalgaz talebini karşılamaya yönelik inşa edilecek. Doğalgaz boru hattının deniz bölümünün inşaatı Gazprom’un yüzde 100 iştiraki South Stream Transport B.V. şirketi tarafından gerçekleştiriliyor.
Hatırlanacağı gibi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 2014 yılı Aralık ayındaki Türkiye ziyaretinde Güney Akım Projesi’ne son verdiklerini, onun yerine hem Türkiye’ye hem de Avrupa’ya Rus doğalgazım taşıyacak yeni bir projeyi, yani Türk Akımı’nı hayata geçireceklerini açıklamıştı. Ama bundan sonraki süreçte ild ülke arasında yaşanan uçak krizi Türk Akımı için belirsiz bir dönemin başlamasına neden olmuştu. İki ülke ilişkileri normalleşme sürecine girdikten sonra Ekim 2016’da hükümetler arası anlaşma imzalandı ve Türk Akımı Projesi kaldığı yerden yoluna devam etti.
Proje hem Rusya hem de Türkiye için büyük önem taşıyor. Zira Rusya, Ukrayna ile yaşadığı krizden dolayı bu ülkeyi 2019 sonrası transit geçiş güzergahı olarak kullanmayacak. Ayrıca özellikle Balkanlar’da pazarını artırmak için bu hat Gazprom’un en önemli kozu olacak. Buna karşılık Türkiye de Türk Akımı’ndan gelen gazın ilk alıcısı olacak ve transit ülkelerin yaşatabileceği risklerden kurtulacak. Batı Hattı’nda Türkiye bir dizi transit ülkenin ardından nihai alıcıyken, Türk Akımı ile birlikte doğalgazm ilk alıcısı olacak. “Transit ülkelerdeki olası risklerden uzaklaşacak olan Türkiye, böylece doğalgaz arz güvenliğini pekiştirecek” diyor Türk Akımı sözcüsü Sander van Rootselaar.
Peki Türk Akımı’nm ikinci hattı, yani Avrupa’ya gaz taşıyacak hattın durumu ne? Bunun Rus karasularında kalan kısmının inşası tamamlanmıştı. Ama Pioneering Spirit bundan sonraki süreçte Türkiye’ye gaz verecek ilk hattın tamamlanması için çalıştı. “Gemi ikinci hattın inşası için geri dönecek. Kuzey Buz Denizi’nde daha önceden anlaştığı işi tamamlamak için buraya gidecek ve bu işten sonra tekrar Karadeniz’e gelecek” diyor Sander van Rootselaar ve devam ediyor: “İkinci hat için de bütün izinleri aldık.”
Türk Akımı’nm ikinci boru hattı inşası için teknik ya da hukuksal hiçbir engel yok. Ama Avrupa’ya gaz taşıyacak bu hat için bazı belirsizlikler devam ediyor. Öncelikle Avrupa’ya taşınması planlanan gazın güzergahının Bulgaristan üzerinden mi yoksa Yunanistan üzerinden mi ilerleyeceği henüz belli değil. Bu güzergahı belirleyecek olan, Gazprom’un hedefindeki pazarlarda yapacağı anlaşmalar. Bu konuda görüşmeler sürüyor ama netleşen bir durum söz konusu değil. Özellikle de Avrupa Birliği’nin Rus gazının tüketimini azaltma isteği Gazprom’un işini zorlaştırıyor. Ama öte yandan da Güneydoğu Avrupa ülkelerinde Rus gazına yönelik talepte bir artış söz konusu. “Gazprom’un Türk Akımı’nm olası alıcılarına yönelik ihracatı artırıyor” diyor Sander van Rootselaar ve devam ediyor: “2016’da 2017 ihracat artışlarına baktığımızda Macaristan’ın yüzde 21,3, Sırbistan’ın yüzde 21,2 Yunanistan’ın yüzde 9,5 ve Bulgaristan’ın yüzde 4,7 oranında Rus gazı ithalatı artmış durumda.” —Mehmet Erdoğan Elgin
SÖZÜN ÖZÜ: Türk Akımı’nda işler planlandığı gibi gidiyor.
