Üretimde bahar canlılığı
İmalat sanayi öncü göstergeleri ekonominin mart ayından itibaren canlanmaya başladığına işaret ediyor. İş dünyası referandum sonrası belirsizliğin ortadan kalkacağını ve canlanmanın artacağını düşünüyor…
BAHAR yüzünü iyice göstermeye başladı. Ancak doğanın tam anlamıyla coşması ve havaların ısınması için sadece birkaç hafta daha beklememiz gerekiyor. Yalnızca doğaya değil ekonomiye de bahar gelmesini dört gözle bekliyor Türkiye. Mart ayında üretime yönelik bazı öncü göstergeler de Türk ekonomisine baharın geleceğini müjdeliyor. Kapasite raporları, yeni şirket kuruluşları, sanayi üretim endeksleri, sanayinin do-ğalgaz ve elektrik kullanım oranları gibi veriler genel olarak ekonomide bahar müjdesini vermeye başladı. Genel beklenti, referandumla birlikte belirsizliğin kalkmasından sonra işlerin daha da açılacağı yönünde.
Hükümet, Cazibe Merkezleri Programı ve Kredi Garanti Fonu gibi teşvik ve tedbirlerle ekonomiye yeniden hız kazandırmayı amaçlarken, Istihdam Seferberliğine katılım oranlan gelecekteki canlanmanın habercisi gibi görünüyor.
Türk sanayini sürükleyen illerde canlanma sinyallerini ilk olarak sanayi odaları tespit ediyor. Para Dergisi olarak Türkiye’nin üretim üslerindeki sanayi odası başkanlarma canlanmanın işaretlerini alıp almadıklarını ve gelecek dönem için beklentilerini sorduk. Sanayinin başkenti İstanbul’da mart ayında sanayinin çarkları hızlanmaya başladı. ISO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, mart ayı öncü göstergelerin Türkiye büyümesi için umut verici olduğunu söyleyerek sözlerine başlıyor. Bahçıvan, “Hükümetin vergiden teşvike dek getirdiği çok boyutlu destekler, ekonominin bir süredir yavaşlayan çarklarını hızlandırmayı başardı. İstanbul Sanayi Odası’nın (ISO) ‘Kapasite Rapo-ru’ndan ‘yeni üye kaydı’na kadar yakından izlediği verilerin tamamı, bu hızlanmayı teyit ediyor” diyor.
“ÇARKLAR HIZLANIYOR”
Firmalar için “kimlik” niteliği taşıyan ve aktif üretim faaliyeti içinde olan her bir sanayi kuruluşunun almak zorunda olduğu kapasite raporu, ekonomik canlanmaya işaret eden bir referans kabul ediliyor. Üretimden, ihracat ve teşvik başvurularına kadar, birçok işlemin ancak güncel kapasite raporuyla yapılabilmesi, sanayinin yakın dönem performansı açısından da önemli bir gösterge niteliği taşıyor.
Başkan Erdal Bahçıvan’m verdiği bilgeye göre, “kapasite raporu” başvurusu yapan şirketlerin sayısı da bu dönemde 481’den yaklaşık yüzde 50’lik bir artışla 723’e yükseldi. Bu sayının yüzde 23’ünü ilk kez kapasite raporu başvurusunda bulunan 168 firmanın oluşturması ise ayrı bir önem taşıyor. Yine mart ayında İSO’ya yeni kayıt olan firma sayısı geçen yılın aynı ayma göre yüzde 80 artış gösterdi. Ayrıca, İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sanayi PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anket verileri de mart ayında son üç yılm en yüksek seviyesi olan 52.3’e çıktı.
“CANLANMA, İHRACAT KAYNAKLI”
Kocaeli sanayisinde de canlanmanın ilk işaretleri geldi. Kocaeli Sanayi Odası verilerine göre, mart ayında kentin sanayi kuruluşlarının kapasite kullanım oranları geçen yılın aynı ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 0.3 artarak 70.7 oldu. Kocaeli sanayisinde kapasite kullanım oranlarının artmaya başlamasının nedeninin ihracat pazarlarındaki canlanma olduğunun altını çizen Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeyti-noğlu, “İlimiz mart ayında tarihimizin en büyük ihracatını yaptı. Bunda Avrupa’da artan talebin etkisi büyük” diyor. Kapasite kullanım oranları detaylı incelendiğinde otomotiv, kimya, plastik, kauçuk sektörlerinde artış olduğu, makine, petrol ürünleri ve elektronik imalatında kapasite kullanım oranlarının aşağıya gittiği görülüyor. Böyle olmasına rağmen gelecek beklentilerinin iyimser olduğunu belirten Zeytinoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor.
“Ne kadar bağlayıcıdır bilemem ama gelecek beklentileri iyimser. Kocaeli sanayi kuruluşlarına yönelik yaptığımız araştırmada firmalarımızın yüzde 26’sı nisan ayında alman iç piyasa siparişlerinin artacağını, yüzde 56’sı bunun değişmeyeceğini, yüzde 18’i de siparişlerin bir miktar azalacağını belirttiler. Benzer bir şekilde ihracat yapan firmalarımızın yüzde 22’si dış piyasa siparişlerinin artacağını, yüzde 57’si miktarın değişmeyeceğini ifade ettiler.”
“BÜYÜME TRİNDİ BAŞLAR”
Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir, referandum sonrasında durgunluğun ortadan kalkmasıyla Türkiye’nin güçlü bir büyüme trendine gireceğine inanıyor. Büyümeye ilişkin sinyallerin 2016’nm son çeyreğiyle birlikte kendini ortaya koyduğunu belirten Özdebir, “2017 yılının ilk çeyreğindeki gelişmeleri incelediğimizde de özellikle Şubat ayından itibaren ekonomide bir hareketlilik olduğunu görmekteyiz. Mart ayı Reel Kesim Güven Endeksi ve kapasite kullanım oranları, geçen yılm üzerinde. 2017 yılının ilk çeyreğinde kısmi bir iç talep yetersizliği gözlense de OVP’de belirtilen kamu yatı-özdeb’f rımlarmdaki artış ve ihracatın beklenen olumlu etkisi ile 2017 büyümesi, 2016 yılını geride bırakabilecek gibi durmakta” diye konuşuyor. “İç pazarda yaşadığımız zayıflık, ödemelerdeki aksamalar, finansmana erişimde yaşadığımız sıkıntıların devlet tarafından farkına varılarak tedbir alınması sıkıntıları bir ölçüde de olsa hafifletti” diyen Öz-debir değerlendirmelerini şöyle sürdürüyor:
“Can suyu kredisi, nefes kredisi, Kredi Garanti Fonu’nun yüzde 100’e varan kefaletlerine varan bir takım tedbirler biraz gecikmeli de olsa hayatımıza yansımaya başladı. Gerçi Kredi Garanti Fonu kefaretleri henüz tam olarak realize edilmedi; bu zaman alıyor. Bankaların kefaretleri 16’sına kadar daha fazla realize edeceğini biliyoruz. Cazibe Merkezi Programı yeni şirket kuruluşlarını artırmaya başladı. Referandumun yapılmasıyla birlikte ekonomideki belirsizlik kalkacaktır. Belirsizliğin kalkmasıyla ekonominin güçlü bir büyümü trendine girebileceğini ümit ediyorum. Ankaralı sanayiciler İstihdam Seferberliğine büyük bir istekle destek verdiler.
Nisan sonuna kadar 2 bin civarında istihdam sağlayacaklarını taahhüt ettiler. Bütün bunlar canlanmanın artacağını gösteriyor.”
İHRACATIN OLUMLU ETKİSİ
Daha çok ihracata çalışan sanayi yapısıyla bilinen Denizli’de de ilk üç ayda çarklar hızlanmaya başladı. Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci, mevsim itibariyle kapasite kullanım oranlarının artmaya başladığını söylüyor. Başkan Keçeci şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Denizli sanayisinin Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre doğalgaz ve enerji kullanımı yüzde 10 civarında arttı. Bunu bizzat dağıtım şirketleri verilerinden paylaşıyorum. Ayrıca ilimizde kapasite kullanım oranları yüzde 80’in üzerine çıktı, istihdam da arttı. İstihdam Seferberliği de istihdamın artmasında tetikleyici oldu. Bunlar realite… Denizli ihracat ağırlıklı bir şehir. Bir hareket var ve bunun ihracat kaynaklı olduğunu biliyoruz. Referandum sonrasında artış devam edebilir.”
“BÜYÜMEYE KATKI YAPACAĞIZ”
Türkiye ihracatının mart ayında yüzde 19 artması da üretime ve ekonomiye yeni bir dinamizm kazandırdı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Mart 2017 ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19 artışla 13 milyar 616 milyon dolar oldu. TİM Başkanı Mehmet
Büyükekşi, TİM rakamlarına göre, Kasım 2012’den bu yana en güçlü artışın Mart ayında kaydedildiğine dikkat çekiyor. Büyükekşi, son açıklanan ihracat rakamlarıyla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:
“2017 yılma yüksek bir artış oranıyla başlamıştık. Mart ayında bu artış oranı çok daha yukarılara çıkmış oldu. Böylelikle ilk üç aydaki ihracat artışımız yüzde 6.7 oldu. Atılım yılı ilan ettiğimiz 2017 yılında dünya ekonomisindeki toparlanma ile birlikte Hükümetimizin ihracatçılara verdiği desteklerin de etkisiyle ihracatımız yükselişe geçti. Verilere baktığımızda genele yayılan ve gittikçe hızlanan bir ihracat yapısına kavuştuğumuzu görüyoruz. 2017 yılında gelen güçlü ihracat verileri net dış ticaretin büyümeye katkısında da olumlu bir etki yaratacak ve ihracatımız bu yıl büyüme verilerini yukarı çekecek gibi görünüyor. Hükümetimiz tarafından verilen destek ve teşvik paketlerinin de etkisi eklenince 2017’de çok daha yüksek büyüme rakamlarını yakalayacağımıza inanıyoruz.”
SAMEKS VERİLERİ NE DİYOR?
Türk iş dünyasında önemli bir temsil gücüne sahip MÜSİAD (Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği) SAMEKS verileri de ekonomi başlayan canlanmanın imalat sanayi kaynaklı olduğunu ortaya koyuyor. Müsta-jfr I kil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), Satınalma Müdürleri Endeksi SAMEKS verilerini 51 aydır kamuoyu ile paylaşıyor. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir önceki aya göre 1.3 puan azalmasına karşın Mart ayındaki 50.1 puanlık değeriyle ekonomik aktivitedeki canlılığın sürdüğüne işaret ediyor. Endekste gözlenen bu azalışta, hizmet sektörünün önceki aya göre 2.8 puan düşüş kaydederek 50.0 seviyesine gerilemesi etkili olurken, 1.0 puan yükselen sanayi sektörü ise 51.1 puanla olumlu görünümünü sürdürdü.
MÜSİAD Başkanı Nail Olpak, ekonomideki canlılığın sürdüğünü belirterek, sözlerim şöyle sürdürüyor: “Mart ayı SAMEKS verileri ekonomideki canlılığın sürdüğünü gösteriyor. Temennimiz ekonomimizin daha da iyiye gitmesi. İş âlemi olarak, bu yönde çalışmaya devam edeceğiz. Ancak biz iş adamlarının da yatırımlarına devam etmesi için huzur, güven ve istikrara ihtiyacı var. Artık belirsizlik görmek istemiyoruz.”
