Verimsiz mağazaların yaşama şansı kalmadı

Son 10 yılda AVM’leriıı sayısmın artmasıyla birlikte hızlı bir büyüme sürecine giren perakende sektörünün gündeminde artık verimlilik var. Bir taraftan yeni mağazalar açılırken bir taraftan da kâr etmeyen mağazalar kapatdıyor. 14 büyük perakendeci geçen yıl 91 mağazasını kapattı. Perakendeciler, altyapıdan personel eğitimine kadar farklı uygulamalarla verimliliği artırmaya çalışıyor.

Son 10 yılda AVM’lerin de verdiği ivmeyle hız kesmeden büyüyen ve 120 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan organize perakende sektöründe dengeler değişiyor. Birkaç yıl öncesine kadar mağaza sayısını artırmaya odaklanan perakende markalarının gündeminde artık verimlilik var. Hem AVM’lerin kendi aralarındaki hem de markalar arasındaki kıyasıya rekabet arttıkça kârlılığı azalan perakendeciler, ayakta kalmak için verimliliğe odaklanmaya başladı. Eskiden prestij kaybetmememek için kâr etmeyen mağazalarını kapatmayan şirketler, şimdi ise kriterlerine uymayan mağazalan-nı kapatmaktan çekinmiyor. Ekonomistin ‘Yılın Iş Insanlan’ anketinde ‘Yılın Girişimcisi’ seçilen Simit Sarayı’nın CEO’su Abdullah Kavukcu, “Bir mağaza zarar ediyorsa, babamın da olsa kapatırım” diyerek, bu konuya yaklaşımını net bir şekilde dile getiriyor. Zarar eden mağazanın bir kanser hücresi gibi tüm şirketi olumsuz etkilediğini söyleyen Carrefoursa Genel Müdürü Mehmet Nane, ayakta kalmak isteyen şirketlerin verimliliğe odaklanmak zorunda olduğunu belirtiyor.

FARKLI KRİTERLER VAR

Perakendecilerin her birinin mağaza kapatma konusunda farklı kriterleri var. Bu açıdan önemli iki kriteri performans ve kârlılık oluşturuyor. Metrekare başma düşen ciro, toplam maliyet, stok maliyeti, net kâr gibi kriterlere bakarak mağazalarını değerlendiren perakendeciler, verimliliği sağlamak için teknolojik altyapıdan personel seçimine kadar pek çok konuda farklı çözümler geliştiriyor.

Geçen yıl dört mağaza kapatan Orka Holding, mağaza kapatma kararı-nı mağazanın bulunduğu lokasyon, şehir ya da AVM’ye göre belirliyor. Or-ka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, Anadolu’da bir şehirde bir mağaza ya da AVM’nin oturmasının 4-5 yıl zaman aldığına, büyük şehirlerde bu sürenin daha kısa olabildiğine dikkat çekiyor.

ANINDA MÜDAHALE UYARISI!

2014 yılında beş mağaza kapatan erkek giyim markası Süvari, bir mağazanın kapatma kararını almadan önce personel yapısı, ürün grubu, lo-kasyonu gibi tüm detaylan inceliyor. Gerekli iyileştirmeleri yaptıktan sonra bir mağazaya ortalama altı ay süre veren şirket, cironun yanı sıra güvenlik, marka imajı, bölgedeki ulaşım durumunun değişmesi, AVM’nin çok eski olması ve yenilemenin zamanında yapılmaması gibi durumları da göz önünde bulundumyor.

Mağazalarda genel gider ve kiranın ciroya oranı konusuna dikkat eden erkek giyim markası Kiğılı, yıllık verilerle değerlendirme yapıyor.

Kârlılık oranı düşük tüm mağazalara anında müdahale ettiklerini belirten Kiğılı CEO’su Hilal Suerdenı, şunları söylüyor: “Bu müdahaleler sadece kapatma anlamı taşımamalı. Gerektiğinde sıkı kira indirimi pazarlıklan, dövizle yapılan anlaşmalarda kur sabit-leme veya indirimi gibi uygulamalarımız var. Özetle bize kâr payı bırakmayıp ileriye taşıyamayacak tüm mağazalarımıza önlem alıyoruz. Lojistik ve girdi maliyetlerimizi kontrollü olarak düşürmeye devam ediyoruz.”

BÜYÜTMEK İÇİN KAPATIYOR

Mavi, son dönemde AVM’nin kapanması veya mevcut mağazaların metrekarelerinin yetersizliği nedeniyle mağaza kapatıyor. Mavi CEO’su Cüneyt Yavuz, daha iyi bir alışveriş deneyimi sunabilmek için mağaza metrekarelerini 200 metrekarelerden 450-600 metrekarelere çıkardıklarını söylüyor. Yavuz, “Bu iki kriterden bağımsız olarak m2/ciro, m2/toplam maliyet, stok maliyeti, net kâr gibi kriterler çerçevesinde hedeflenen performans seviyesine ulaşamayan mağazalarımızı da belli bir izleme sürecinin ardından kapatma kararı alabiliyoruz” diye konuşuyor.

Yeni mağazalann performansını değerlendirmek için ortalama 12 ay bekleyen Adil Işık Group’un temel kriteri kârlılık. Mağazaların kapanmasına belli performans kriterlerine göre karar verdiklerini söyleyen Adil Işık Group Yönetim Kumlu Başkan Yardımcısı ve Tasanm Direktörü Zehra Işık, mağazaları uzaktan takip edecek sistemler kurduklannı vurguluyor. Şirket, bu sistemler sayesinde hızlı kararlar alarak aksayan noktalara çözüm buluyor.

444 mağazasıyla mobilya sektörünün öne çıkan markalarından biri olan Çilek Mobilya, net performansım görebilmek için bir mağazaya iki yıl süre tanıyor. Müşteri memnuniyetine odaklanan şirket, bunu sağlamak için mağazacılık stratejisinde insan kaynağına büyük önem veriyor. Çilek Mobilya Yönetim Kurulu Üyesi Talha Çilek, bir mağazanın çalışan verimliliğinin artırabilmesinin ancak insan kaynaklan yönetimi süreçlerinin doğru uygulanmasıyla mümkün olduğunu söylüyor.

KİLİT SÖZCÜK: LOKASYON

Mağaza kapatırken lokasyon ve kârlılık kriterlerini dikkate alan Sun Holding’in markası Jimmy Key, müşteri yönetiminden personelin eğitimine kadar pek çok konuda yaptığı çalışmalarla verimliliği üst seviyede tutmaya çalışıyor.

Kârlılık hedefini tutturamayan mağazaları üç ay yoğun bakıma aldıktan soma kapatma kararı alan Lufian, hedeflere dayalı bir koçluk sistemi ile mağazaları yönetiyor. Lufian’da mağazalann 15 tane verimlilik kriteri ve ras-yosu bulunuyor. Lufian Türkiye Pazarlama Direktörü Serkan Ağaçkakan, bu rasyoları ölçümleyip sonuçlara göre iyileştirerek ya da radikal çözümler oluşturarak mağazalan yönettiklerini söylüyor.

Geçen yıl dört mağazasını kapatan Mudo’nun verimlilik konusundaki en önemli projelerinden biri mağaza for-mat stratejisi. Şirket, sürdürülebilir kârlılık sağlayamayan noktalardaki mağazalarım uygun formatta yeniliyor. Metrekare verimliliği ön planda tutularak mağazalar yeniden planlanıyor. Mudo Mağazacılık Genel Müdür Yardımcısı Atok Kansav, verimlilik için ürün, stok, kapasite planlamaları, faaliyet gider kontrolleri ve norm kadro iyileştirmeleri konularına öncelik verdiklerini söylüyor.

AVM’NİN PERFORMANSI ÖNEMLİ

So Chic markasıyla pazarda faaliyet gösteren Sezgin Group’un mağazaları ağırlıklı olarak AVM’lerde yer aldığı için, şirket mağaza kapatma konusunda AVM’lerin performansına bağlı olarak hareket ediyor. 2015’te yüzde 15’lik büyüme hedefi koyduk-lannı söyleyen Sezgin Group Yönetim Kurulu Başkam Hakan Sezgin, “Mağaza açmayı planladığımız lokasyon-lar hakkında çok detaylı fizibilite ça-lışmalan yaparak karar alıyoruz” diyor.

Geçen yıl Alman Real’i satın alan Beğendik İcra Kurulu Başkanı Hacı Duran Beğendik, performansı iyi olmayan bir mağazaya bir yıl süre verdiklerini söylüyor. Bu süre zarfından iyileştirme çalışmaları yaptıktan soma kapatıp kapatmama kararım netleştirdiklerini belirten Beğendik, “Artık yeni mağaza açılışı için belirlediğimiz lo-kasyonların araştırmasını çok iyi yapıyoruz. Bunun yanı sıra, kârlılığı verimliliğin temel parçası olarak görüyor, kârlılığı sağlamak için de tüketicilere farklı vaatlerde bulunmanın önemine inanıyoruz” diyor.