Yatırımcı’nın Başarılı Olması İçin Hedef Yüzde 10
Amerikalı yatırımcılar yatırım yaptıkları start up’ların yüzde 10’unun hedefe ulaşmasını başarı olarak kabul ediyor. Türkiye’de ise oran yatırımcıya göre değişiyor. Türkiye’nin en hızlı yatırımcısı Hasan Aslanoba için kritik oran yüzde 10-30 arasında değişiyor. Melek yatırımcı Ali Rıza Babaoğlan ise elindeki portföyün yüzde 25’i başarılı olursa kendisini başarılı olarak görüyor.
Gem Sertoğlu “Fon olarak 3-4 kat getiri sağlamayı amaçlıyoruz.”
Başarılı ve istikrarlı bir girişim için iyi bir fikir ve ekibin yanında fon da gerekiyor. Son 10 yıldır fikrini iyi anlatabilen girişimciler, kamu ve banka desteğinin dışında girişimci meleklerle de yoluna güçlenerek devam edebiliyor. Yatırımcılar iş fikrine ve ekibe inanırsa girişimcinin sermaye endişesi sona eriyor. Peki yatırımcılar yatırımlarının yüzde kaçı hedefe ulaşırsa bunu başarı olarak kabul ediyor? Türkiye’nin önde gelen melek yatırımcıları bu soruya farklı yanıtlar veriyor. Bugüne kadar 40’ın üzerinde girişime yatırım yapan melek yatırımcı Fırat Işbecer, bunlardan 6’sının herhangi bir değer yaratamadan faaliyetlerini sonlandırdığmı, 2’sinin yatırdığı miktar civarında veya biraz daha az meblağlarla çıkış’ yaptığını anlatıyor. “1 tanesinden ise çok ciddi bir geri dönüş elde ederek çıkış yaptım” diyen Işbecer, bunun kendisi için başarı olduğunu ifade ediyor. Işbecer’in 30’un üzerinde girişimi de faaliyetlerine devam ediyor.
Cem Has “Kritik başan oranı, yatınm yapılan start upın 8 ay içinde nakit akışı yakalaması ve 12 av içinde ;azanca geçmesidir.”
Hakan Metin Akgün “Yapmış olduğumuz her 2 yatırımdan l’ınin başanlı bir şekilde hayatına devam edebilmesine önem veriyoruz.”
“3-4 KAT GETİRİ AMAÇLIYORUZ”
Lidyana.com’un kurucusu ve başkanı Hakan Baş, şimdiye kadar 18 şirkete yatırım yaptı. Bunlardan 2’si kapandı, 16’sı ise devam ediyor. 3’ünden ‘çıkış’yaptığını belirten Baş, kendisi için kritik başarı oranının toplam yatırımlar içinde yüzde 20’lik başarıyı yakalamak olduğunu ifade ediyor.
“Yüzde 30’dan az kapanan şirket oranını tutturmak da başarı kriteri” diyor.
Earlvbird Venture Capital Yönetici Ortağı Cem Sertoğlu, 2014’te kurdukları 150 milyon dolarlık fonla bugüne kadar 13 yatırım yaptıklarım söylüyor. Bunlardan birinin beklenen performansı gösteremediği için sona erdiğini açıklayan Sertoğlu, diğerlerinin ise yoluna devam ettiğini anlatıyor. Kendi başan kriterini de şöyle paylaşıyor:
“Yatırımcı olarak başarıyı sadece çıkış yapan şirket oram üzerinden değil, aynı zamanda bu şirketlerin çıkış değeri ve fona sağladığı geri dönüşle de ölçüyorum. Fon olarak 3-4 kat getiri sağlamayı amaçlıyoruz. Bunun için de yaklaşık yüzde 80 ve üzeri bir başarı oranım hedeflediğimizi söyleyebiliriz.”
“2 YATIRIMDAN 1’İ BAŞARILI OLMALI”
Proline Ventures, son 1 yılda 3 yatırım yaptı. Yakın bir tarihte dördüncü yatırımını açıklamaya hazırlanan girişim, kendi geliştirdiği bir modelle çalışıyor. Mentorluk, koçluk, danışmanlık, eğitim ve iş ağı geliştirme desteklerinin tamamının tek bir noktadan verildiği ‘SmartMix’ olarak adlandırılan bu yatırım modeli çerçevesinde özellikle erken aşama olarak nitelenen girişimlere yatırım yapılıyor. Şirketin önceliği yatırım yaptığı start up’ların büyümesine katkı sağlamak. Bu çerçevede de kendileri için koydukları başarı oranının daha yüksek olduğunu belirten Proline Ventures Müdürü Hakan Metin Akgün, “Yapmış olduğumuz her 2 yatırımdan l’inin başarılı bir şekilde hayatına devam edebilmesine önem veriyoruz. ‘SmartMre yatırım modelimizle bu oranı ve hatta daha iyi istatistikleri yakalayabileceğimize dair büyük bir inanç taşıyoruz. Erken aşama girişimlerde yüzde 10’luk bir başarının genel kabuller arasında yer aldığını ifade edebiliriz” diye konuşuyor.
Haşan Aslanoba “Yüksek başan sınıfı için [beklentim yüzde 20, vasat başan sınıfı için beklentim ise yüzde 30.”
Hakan Baş “Yüzde 30’dan az kapanan şirket oranım tutturmak da başan kriteri.”
12 AYDA KAZANÇ ŞART
MODD/Group CEO’su Cem Has, bugüne kadar 90’ın üzerinde start up ile görüştüğünü ve bunların 4’üne yatırım yaptığım belirtiyor. Hasa göre kritik başarı oranı yatırım yapılan start up’ın 8 ay içinde nakit akışı yakalaması ve hemen ardından 12 ay içinde pozitif kazanca geçmesi. Bunun kendileri için iyi bir başarı oranı olduğunu ifade eden Has,
“Global anlamda belirli bir oran olmasa da toplam fonun yüzde 30’u üzerindeki başarılar yatırım şirketleri için kabul edilebilir gibi gözüküyor” diyor.
Melek yatırımcı Ali Rıza Babaoğlan’ın bugüne kadar 8 farklı şirkete yatırımı oldu. Biri yatırımdan sonraki 1 ay içinde battı. Yatırımlarından bir diğeri olan Rekmob da 2 yıla yakın bir süre sonra sektörünün büyük şirketlerinden ReklamStore tarafından satın alındı. Şimdi yola Noluyo. tv, REM People, temizlikyolda.com, Lokalist ve Pandora Reality gibi şirketlerde devam eden ve aynı zamanda. Segmentifyda yönetim kurulu üyeliği yapan Babaoğlan, elindeki portföyün yüzde 25’i başarılı olursa kendisini başarılı olarak gördüğünü söylüyor. “Daha alt bir oran beni tatmin etmeyecektir” diyor.
Ali Rıza Babaoğlan “Portföyümün yüzde 25’i başanlı olursa kendimi başanlı olarak görüyorum.”
Can Saraçoğlu “Minimum 4 katı getiri hedefliyoruz.”
DÜNYADAKİ TABLO
Türkiye’de tablo böylevken yurt dışındaki işleyiş ise Türkiye’ye kıyasla farklı. Fırat Işbecer, yurt dışında özellikle doymuş pazarlarda vatırımcılarm her 10 yatırımdan l’inden 10 katı veya daha fazla getiri beklediklerini anlatıyor.
“Ama genel olarak baktığımızda aslında her 10 yatırımdan 6-7’si pek başarılı olamıyor” diyor.
Hakan Baş ise yurt dışındaki start up yatırımlarında genel kabul başan oranının yüzde 20 olduğunu açıklıyor. Melek Yatırıma Ali Rıza Babaoğlan, “Amerika’da yüzde 10 gibi genel bir tabir var” diye konuşuyor.
Peki Türkiye’de melek yatırımcılar başarı kriterlerini yükseltmek için neler yapıyor? Yatırım yaparken özellikle nelere dikkat ediyor?
Babaoğlan, bu noktada nasıl hareket ettiğini şöyle anlatıyor:
“Fikirlere yatırım yapmıyorum, şirket haline gelmiş en az 3 müşterisi ve 3-4 kişilik ekibi olan büyütülebilecek işlere odaklandım. Şirketlerin kendi çalışma alanlarıma uygun olmasına dikkat ediyor ve vakit buldukça içinde yer almaya çalışıyorum. Girişimciler kadar olmasa da onların yarısı kadar çalıştığımı söyleyebilirim. Olabildiğince ‘kör yatırım’ fırsatlarından uzak durmaya ve bildiğim sektörlerdeki işlere odaklanmaya çalışıyorum. Ayrıca sıkı iş takibi ve oturmuş bir satış modeli de girişimcilerden beklediklerim arasında.”
YENİ KRİTERLER
Tüm girişimlere başarılı olacağına inanarak giren yatırımcılardan Hakan Baş, bir projenin başarılı olması için en önemli etkenin kurucu ekip olduğunu düşünüyor. Bu sebeple gelen projelerde öncelikle ekibin kapasitesine göre karar veriyor. Baş, artık kazanç kısmını daha çok önemsediğini şu sözlerle anlatıyor:
“Sektöre ilk girdiğimde ekip ve işi sevdiysem para kazanma kısmını çok düşünmeden yatırımlar yapıyordum. Tabii ki projenin nerelerden para kazanacağını sorguluyordum, fakat artık benim için çok daha kritik bir karar verme kriteri oldu.”
Cem Sertoğlu da portföylerindeki başarılı şirket oranını artırmak için öncelikli olarak dikkat ettikleri kriterleri şöyle özetliyor:
“Yatırım yapacağımız şirketlerin 5-10 yıllık zaman diliminde 100 milyon dolar ve üzeri değere ulaşıp ulaşamayacağına bakıyoruz. Bunun olabilmesi için pazarın yeterince büyük olması ön koşullardan biri. Şirketi hedeflenen değere ulaştırabilecek kapasitede, alanında tecrübeli, kendini işine adamış girişimcileri desteklemeyi tercih ediyoruz. Ayrıca iyi anladığımız, yatırımcı olarak şirkete değer katabileceğimiz iş modellerine yatırım yapmayı tercih ediyoruz.”
HAŞAN ASLANOBA ASLANOBA GROUP YÖNETİM KURULU BAŞKAM
“YÜZDE 40’l BAŞARISIZ OLABİLİR”
“TEK GİRİŞİM KURTARABİLİR”
2012 sonundan bugüne kadar 83 farklı girişime toplamda 77 milyon dolar yatırım yaptım. Bu 83 girişimden 22 tanesi sona erdi, diğerleri ise yoluna devam ediyor. Çok yüksek başarı sınıfı için beklentim yüzde 10 civarında; yani sadece 8 adedi yaptığım yatırımın 10 katından fazla getiri sağlayabilir. Yüksek başarı sınıfı için beklentim yüzde 20 civarında; yani sadece 17 adedi yaptığım yatırımın 3-10 katı getiri sağlayabilir.
YURT DIŞINDAKİ BEKLENTİ
Vasat başarı sınıfı için beklentim ise yüzde 30 civarında. Bu da sadece 25 girişimin, yaptığım yatırımın 1-2 katı getiri getirebileceği anlamına geliyor. Geriye kalan yüzde 40’ın ise başarısızlıkla sona ereceğini düşünüyorum. Yurt dışında da benzer oranlarda beklentiler söz konusu. Başarılı bir portföy için çok yüksek başarı elde etme potansiyeli olan girişimlerden 1-2 tanesini portföyünüze katabilmeniz çok önemli. Çünkü çoğu kez portföydeki en başarılı girişim tek başına bütün portföyü kurtarabiliyor.
“KURUCU EKİP ÖNEMLİ”
Başarı oranımı artırmak için en başta doğru girişimcilere yatırım yapmaya çalışırım; çünkü kurucu ekip yatırım kararında en önemli kriter. Ayrıca iyi giden yatırımları takip eden yatırımlarla desteklemeye ve hisse oranlarımı artırmaya veya en azından korumaya çalışırım.
CAN SARAÇOĞLU STRING VENTURES KURUCU ORTAĞI
BELİRSİZLİĞE YATIRIM YAPIYORUZ
“12 TOHUM YATIRIM YAPTIK”
Bugüne kadar 12 adet tohum yatırım yaptık. Geçen iki yılda satışla sonuçlanan bir başarı hikayemiz var. Türkiye’den İsrail’e ilk satışı gerçekleştirdik. İsrail, Silikon Vadisi’nden sonra dünyada ikinci sırada gelen ekosistem. Diğer şirketlerimizden ikisi başarısız oldu.
Bir portföy şirketimiz de hisse transferi şeklinde, kendi alanında daha büyük bir şirkete dahil oldu. Portföyde yer alan diğer 8 şirketimiz gayet iyi gidiyor, aldıkları yeni yatırımlardan şu an itibarıyla 2 katı değer kazandılar.
“4 KATI GETİRİ HEDEFLİYORUZ”
Bizim gibi tohum’ yatırım yapan şirketler ilk para olarak girer ve büyük bir belirsizliğe karşı yatırım yaparlar. Dolayısıyla başarılı olan şirketlere adet olarak bakıldığında yüzdeleri düşüktür. Ama ilk para olarak girdikleri için çok daha makul ve düşük değerlerden yatırım yaparlar ve şirketlerin başarılı olmaları durumunda çok daha büyük çarpanlar getirirler. Bu büyük çarpanı getiren az sayıdaki şirket de diğer başarısız olan yatırımları fazlasıyla karşıladığında fon başarılı olarak kabul edilir. Biz Türkiye’de tohum yatırım yapan ilk fonlardan biriyiz. Fon terminini doldurduğunda ki bunun için 4-6 yıl arası bir zaman daha gerekecek, minimum 4 katı getiri hedefliyoruz.
Ayşegül Sakarya
