Yeni KHK’lerle önemli ekonomik kararlar alındı

Yeni KHK’lerle önemli ekonomik kararlar alındı. Hükümet bankaların kredi verirken çekingen davranmasına neden olan zimmet maddesini esnetmeye hazırlanıyor. Devlete döviz borcu olanlar için kur sabitlendi. Varlık Fonu kaynakları genişletildi…

HÜKÜMET, ekonomiyi canlandıracak, kredi kanallarını açacak, yatırımları artıracak adımlan art arta atıyor. Ekonominin yavaşlamasına karşı kredi kanallarını açma politikalarına bir yenisini daha ekleyen Hükümet, kredi vermeyi rahatlatacak zimmet düzenlemesini hayata geçirmeye hazırlanıyor. Zimmet konusundaki kati tutumu biraz esnettiklerini söyleyen Başbakan Binali Yıldırım, düzenlemenin bugünlerde devreye gireceğini açıkladı. Doğu ve Güneydo-ğu’daki 23 vilayeti kapsayan Cazibe Merkezleri Programı desteklerini 24 Ocak itibarıyla resmen başlatan Hükümet, ön talep döneminde yatırımcıdan bin 200 başvuru topladı. Yatırım tutarı 19.6 milyar TL, öngörülen istihdam 112 bin 400 kişi oldu.

Yeni KHK’lar ile devlete döviz borcu olanlar için kur sabitlendi. KHK’yla ön ödemeli konut satışında cayma hakkı 24 aya indirildi. Türkiye Varlık Fonu’nun kaynaklan genişletildi. Kamu bankaları da sorunlu alacaklarını varlık yönetim şirketlerine devredilmesinin yolu açıldı.

KREDİLERDE ZİMMET ESNİYOR

Hazine ve Kredi Garanti Fonu (KGF) garantili 250 milyar TL’lik ucuz kredi programında hazırlıkları tamamlayan ve bu hafta uygulamayı başlatacak olan Hükümet, bankaların kredi verirken çekingen davranmalarına neden olan zimmet maddesinde de değişikliğe gidiliyor. Bugün kredi veren bir bankacıya, 20 yıl sonra “sen falanca adama kredi vermişsin, o sonradan battı, hesabını ver” denildiğini vurgulayan Başbakan Yıldırım, “Böyle bir şey olmaz. Sen bugünkü şartlara bakarak kredi veriyorsun. Bu da tabi karar vericileri zorluyor. Aşırı tedbirli olmaya zorluyor. Bu sıkıntıyı çözüyoruz” ifadelerini kulandı.

DOLAR KURU SABİTLENDİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında 2 Ocak’ta toplanan Bakanlar Kurulu’nca alınan kararlar doğrultusunda hazırlanan 682, 683, 684 ve 685 sayılı kanun hükmünde kararnameler 23 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Son KHK’larla ekonomiye yönelik önemli kararlara imza atıldı.

Özel sektörün kamuya borcu için dolar kuru 2017 yılı sonuna kadar 3.53 TL’ye sabitlendi. KHKya göre tüm kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklar, özelleştirme programında bulunan ve sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait işletmeci kuruluşlar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak kamu payı olan özel kanunlar ile kurulmuş anonim ortaklıklar, niteliğine bakılmaksızın yabancı para cinsinden yurtiçi ödeme yükümlülüğü olan alacaklarını, borçlunun talebi üzerine 2 Ocak 2017 tarihinde Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz alış kurundan, 31 Aralık 2017 tarihine kadar Türk Lirası olarak tahsil edebilecek. Bu madde kapsamındaki işlemler ve sonuçları, bütçe gelir ve gider hesaplarıyla ilişki-lendirilmeyecek.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Banka-sı’nın İdare Merkezi tarafından 2 Ocak’ta belirlenen gösterge niteliğindeki dolar alış kuru 3.5338 TL, euro alış kuru ise 3.7086 TL olmuştu. Başbakan Binali Yıldırım daha önce yaptığı açıklamalarda, kamunun 10 milyar dolarlık alacağının TL ile ödenmesinin gündemde olduğunu ifade etmişti.

CAYMA HAKKINA SINIRLAMA

KHK ile ön ödemeli konut satışında tüketicinin cayma hakkı 24 ay ile sınırlandırıldı, cayma durumunda satıcının talep edeceği tazminatın tutarı artırıldı. KHK’ya göre ön ödemeli konut satışında sözleşme tarihinden itibaren 24 aya kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı olacak. Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcı; konutun satışı veya satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile sözleşme tarihinden itibaren ilk üç ay için sözleşme bedelinin yüzde 2’sine, üç ila altı ay arası için yüzde 4 une, altı ila 12 ay arası için yüzde 6’sına ve 12 ile 24 ay arası için de yüzde 8’ine kadar tazminat isteyebilecek. Sözleşmeden dönülmesi durumunda, tüketiciye iade edilmesi gereken tutar dönme bildiriminin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren en geç 180 gün içinde tüketiciye geri verilecek.

DEVLET HİSSELERİ DE VARUK FONU’NA

KHK ile Türkiye Varlık Fonu’nun kaynakları arasına kamu teşekküllerinin varlık ve hisseleri de eklendi. Buna göre iktisadi devlet teşekküllerinden, bunların müessese, bağlı ortaklık, işletme, işletme birimleri ile varlıkları ve iştiraklerindeki kamu paylarından, sermayesinin tamamı veya yarısından fazlası devlete veya diğer kamu tüzel kişilerine ait olan ticari amaçlı kuruluşlardaki kamu paylarından, sermayesinin tamamı kamuya ait olan ticari amaçlı kuruluşların sahip olduğu hisse ve varlıklardan, devletin diğer iştiraklerindeki kamu paylarından ve Hâzineye ait paylardan Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Varlık Fonu’na aktarılabilecek veya şirket tarafından yönetilmesine karar verilecek.

HARÇLARDAN MUAFİYET

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından, ihraçcılarm sermayenin veya mal varlığının azalmasına veya kaybına yol açtığının tespit edilmesi sonrasında açılacak davalar ve takipler ile ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinde, Kurul her türlü harç ve teminattan muaf olacak. Örtülü kazanç aktarımında da aynı muafiyet uygulanacak.

Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu’nca devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum ve gruplara aidiyeti, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilerek hakkında çeşitli tedbir ve yaptırımlar uygulanmış olan halka açık ortaklıklar ve sermaye piyasası kurumlan veya bunların iş ve işlemleri hakkında Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında açılan dava ve takiplerde idare aleyhine yargılama giderine ve vekalet ücretine hükmedilmeyecek. Hükmedilenler tahsil edilemeyecek.

KHK ile şahsi sorumluluk davalarına ilişkin tedbir alındı. Kayyım atanan şirketlerin, kayyım atanmasından önceki sahipleri, ortakları, yönetim kurulu üyeleri, müdürleri ve diğer sorumlu yetkilileri aleyhine kayyımlar tarafından açılmış veya açılacak şahsi sorumluluk davalarında ilgili tüzel kişiliğin genel kurulunun veya yetkili kurulunun kararı aranmayacak. Ortaklık hak ve paylarına ait temsil ve idare yetkisi kayyım tarafından kullanılacak.

Terör örgütlerine iltisakı yahut bunlarla irtibatı olanların kamu ihalelere katılmasına getirilen ihale yasağının kapsamı genişletildi. KHK’ya göre Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından bildirilen gerçek ve tüzel kişiler ile bu kapsamda olduğu Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından bildirilen yurtdışı bağlantılı gerçek ve tüzel kişiler kamu ihale kanunu kapsamındaki ihalelere katılamayacak. Bu sınırlama, kayyımlık yetkisi TMSF’ye devredilen veya TMSF’nin kayyım olarak atandığı şirketler hakkında uygulanmayacak.

DOĞUYA CAZİBE PROGRAMI

Cazibe Merkezleri Programı’yla 23 ile bin 200 başvuru geldi, yatırım tutan 19.6 milyar TL, öngörülen istihdam 112 bin 400 kişiye ulaştı. 28 Kasım-11 Ocak tarihleri arasında alınan ön taleplerin yapıldığı program kapsamında resmi başvurular 24 Ocak 2016 itibarıyla başladı. Ön talepte yapılan yatırım başvurularının 13 milyar TL’lik bölümünü üretim ve imalat sanayi yatırımları oluşturdu. Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, İğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şımak, Tunceli ve Van illerinde uygulanacak program ile istihdama, üretime ve ihracata yeni bir ivme kazandırılması amaçlanıyor.

İmalat sanayi, çağrı merkezleri ve veri merkezi yatırımlarının yer aldığı programda bu sektörlerde yapılacak yeni yatırımların yanında; imalat sanayinde yatırımlarını büyütmek isteyen yatırımcılar, yarım kalmış yatırımlarını ekonomiye kazandırma arzusundaki yatırımcılar ile diğer illerde faaliyet gösterirken yatırımlarını program kapsamındaki illere taşıyarak desteklerden faydalanabilecek.

DESTEK KALEMLERİ

Başvurular Kalkınma Bankası’na ya da Kalkınma Bankası’na iletilmek üzere Kalkınma Ajansları Yatırım Destek Ofislerine yapılabilecek. Program kapsamında uygulanacak destekler arasında danışmanlık hizmeti desteği, yatırım yeri tahsisi desteği, bina yapımı desteği, faizsiz yatırım kredisi desteği, faiz indirimli işletme kredisi desteği, üretim tesisi taşıma desteği, çağrı merkezi yatırım desteği, veri merkezi yatırım ve enerji desteğinden oluşuyor. İmalat sanayi yatırımlarında asgari sabit yatırım tutarı 2 milyon TL, asgari istihdam 30 kişi olarak belirlendi. Çağrı merkezi yatırımlarında asgari istihdam 200 kişi olarak öngörülürken, hizmet sözleşmesi şartı getirildi. Veri merkezi yatırımlarında asgari beyaz alan 5 bin metrekare olarak belirlenirken, üretim tesisi taşıma asgari istihdam taahhüdü 200 kişi, son iki yılda üretim faaliyetinin sürdürülmüş olması olarak belirlendi. Yatırım kredilerinde ise asgari özkaynak oranı yüzde 30 öngörüldü.

Başbakan Yıldırım, “30 TL’yi sen koyacaksın, devlet de 70 TL’sini verecek” dedi. Bazı sabit yatırım maliyetlerini yatırımcının üzerinden alacaklarını belirten Yıldırım, yatırımcıların makine-teçhizat teşviklerinden yararlanacaklarını, teşviklerden birinin de ücretsiz danışmanlık ve fizibilite hizmeti olduğunu kaydetti. Yıldırım, bina inşaatlarının 20 bin metrekareye kadar veya 10 milyon TL bedeline kadar destekleneceğini kaydetti.

Kamu bankalarının alacaklarına devir

KHK ile özel bankalarda olduğu gibi kamu bankalarına da takipteki alacakları varlık yönetim şirketlerine devredilebilecek. Buna göre sermayesinin yarıdan fazlası kamuya ait veya kamu tarafından kontrol edilen bankaların alacaklarının varlık yönetim şirketlerine satışında uygulanacak usul ve esaslarını Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu belirleyecek.

Merkez’e kamu ihalesi istisnası

KHK ile Merkez Bankası’nın teknolojiye, güvenliğe, banknot ve kıymetli evrak üretimi ve basımına ilişkin mal ve hizmet atımları, dış kaynak temini ve danışmanlık hizmeti alımları Kamu İhale Yasası’ndan muaf tutulacak.

Terör eylemi nedeniyle yaralanmış olup ilgili mevzuatına göre malul sayılmamaları nedeniyle aylık bağlanamayanlardan talepte bulunanlara aylık bağlanacak.