Yerel seçimler ekonomiye yılın ilk çeyreğinde doping yapacak

Yerel seçimler ekonomiye yılın ilk çeyreğinde doping yapacak. Matbaadan reklama, promosyondan hazır giyime onlarca sektör seçimlerle bir ölçüde nefes alacak. 27 partiden 1 milyona yakın adayın yarışması beklenen seçimlerde en az 10 milyar TL’lik iş potansiyeli ortaya çıkacak…

TÜRKİYE ekonomisinin bu yıl düşük bir büyüme performansı göstereceğine kesin gözüyle bakılıyor. Orta Vadeli Plan’daki yüzde 5 büyüme hedefine bile ulaşılamayacağım düşünenler az değil. Bu büyümenin de iç piyasa değil ihracat kaynaklı olması bekleniyor. Merkez Banka-sı’nın son faiz artırma kararı, büyüme konusundaki bu beklentileri bir anlamda teyit ediyor. 2014 yılı için en büyük risklerden biri, bu yıl hem yerel seçimlerin hem de Cumhurbaşkanlığı seçiminin olması. Türkiye siyasi hayatının geçmişine bakıldığında seçimlerin ekonomide karar almayı ve işleri yavaşlatıcı bir etki yaptığı gözleniyor. Daha dar pencereden bakınca ise seçimin bazı sektörler için kısa vadeli bir fırsat yarattığını da görmek gerekiyor. Hükümet, geçmiş dönemlerdeki gibi bir seçim ekonomisi uygulamıyor ama adayların ve partilerin yapacağı harcamaların iç piyasaya yılın ilk çeyreğinde ‘derin’ bir nefes aldıracağını söylemek için kahin olmaya gerek yok. Seçimlerin reel piyasalara katkısını araştırdık. Yazarımız Nur Demirok’un sayfalarında ise adaylara seçim kazandıracak taktikleri okuyabilirsiniz.

SEÇİM YARDIMLARI TAMAM

Yerel seçimler, genel seçimlerin bir provası olarak görüldüğü için partiler kesenin ağzım açıyor. Zaten partiler üç hafta önce Hazine yardımını kasalarına koydular. Maliye Bakanlığı’nm açıkladığı verilere göre, genel seçimlerde barajı aşmış partilere 145.1 milyon TL’lik Hazine yardımı aktarıldı.

Seçim yardımlarından aslan payını alan AK Par-ti’ye 81.4 milyon TL aktarıldı. CHP’ye 42 milyon 465 bin TL, MHP’ye de 21 milyon 261 bin TL Hazine yardımı yapıldı. BDP ise TBMM’de grubu bulunan partiler arasında yer almasına rağmen seçimlere bağımsız adaylarla katıldığı gerekçesiyle Hazine yardımı alamadı.

Bu arada, seçimlerin devlete maliyetinin 500 milyon TL’yi bulacağı hesaplanıyor. 199 bin 125 sandığın kurulacağı seçimde 54 milyon seçmenin oy kullanması bekleniyor.

1 MİLYON ADAY VAR

Meclis’te dört parti temsil edilse de yerel seçimlere 27 partinin katılacağı açıklandı. Elbette tüm partiler her seçim bölgesinde aday çıkaramayabilir ama bu kadar çok partinin seçimlere katılma isteği, yerel seçimlerin çok renkli ve hareketli geçeceğini gösteriyor. 30 Mart 2014’te yapılacak yerel seçimlerde toplam 1.395 belediye başkanı seçilecek. Seçmenler 30 büyükşehir, 519 büyükşehir ilçe belediyesi, 51 il, 400 ilçe ve 395 belde belediye başkanı için oy kullanacak. Seçimlere katılma hakkı bulunan 27 partiden 20’si yalnızca belediye başkanı adayı gösterse 30 bine yakın aday belediye başkanlıkları için yarışacak.

Yine bu yerel seçimlerde 3 bin 122 il genel meclisi üyesi, 34 bin 75 belediye meclis üyesi seçilecek. Bu koltuklar için 600 bine yakın adayın yarışması bekleniyor. Asıl aday bolluğunun olduğu alanlardan biri de muhtarlıklar. Bu yerel seçimlerde 38 bin muhtar da seçilecek. Her muhtarlık için ortalama beş aday olduğu varsayıldığında bile 200 bine yakın muhtar adayının seçim yarışma gireceğini hesap etmek mümkün. Özetle bu seçimlerde 1 milyona yakın kişinin aday olması ve harcama yapması bekleniyor.

10 MİLYAR TL HARCANACAK

Partilerin genel merkezleri ve bölge teşkilatları aracılığıyla piyasaya para akacak ama asıl harcamayı adaylar yapacak. 1 milyon adayın olacağı düşünülürse Türkiye’de her 70 kişiden birinin seçilmek için çalışacağı ortaya çıkıyor. Yönetimde yer almak isteyen adayların ceplerinden minimum 100 bin TL, maksimum ise 2 milyon TL çıkacağı söyleniyor.

■ Seçim şarkısı hazırlatabilir. Özel sözü ve bestesi olan şarkılar en az üç dört günde hazırlanıyor. Ücreti 3 bin ila 10 bin TL arasında değişiyor.

■ Aday tanıtım filmi yaptırabilir. Bunun için profesyonel çekim ekibi kullanması gerekiyor. Aday belediye başkanıysa icraatlarından görüntülerin filmde yer alması ve en az 20 dakika olması öneriliyor. Yeni belediye başkan adaylarının ise 5-10 dakikalık film yaptırması öneriliyor. Böylesi bir filmin yapımı 10 ila 100 bin TL arasında değişiyor. Fiimin CD kaydına çoğaltımı İçin de 5 bin TL’lik bütçe gerekiyor.

■ Adayların seçim kampanyası boyunca kullanacakları, özel ses sistemli seçim otobüslerinden en son modellerinin kiralaması 23-58 bin TL arasında değişiyor. Bu ücrete şoförün ücreti de dahil. Bir seçim otobüsün giydirmesi 2 bin 500 ila 3 bin TL arasında değişiyor.

■ Adayın sosyal medyada etkinliğini artıracak bir danışmanın aylık ücreti ise 5 bin TL’den başlıyor; 50 bin TL’ye kadar çıkıyor. :

■ Adaya özel web sayfasının hazırlanması en fazla 5-10 bin TL, en az ise bin ile 2 bin TL arasında.

■ Ulusal ve yerel televizyonlara reklam vermek oldukça maliyetli ama etkin bir yöntem. Yerel kanallarda reklam vermenin saniye başına maliyeti, 1 ila 2 TL.

■ Adayın seçim bölgesinde bir tanıtım bürosu açmasının maliyeti ise bin ile 5 bin TL arasında değişiyor.

■ Seçimlerde bayrak ve afiş en önemli harcama malzemesi. 50×75 santim boyutlarında ipe dizili bir bayrak yaptırmanın maliyeti 50 kuruş iken, aynı ölçülerde posterin maliyeti 80 kuruş. Firmalar 5 bin adetten aşağı sipariş kabul etmiyor.

■ Adayın promosyonlar için de kesinin ağzını açması gerekiyor. Aday kış günlerinde 5 bin adet atkı bere takımı dağıtsa 15 bin TL harcaması gerekiyor.

■ Toplu SMS atımı izne bağlı… Adaylar kurumsal SMS paketleri kullanmayı tercih ediyor. En az bin adetlik olan kurumsal SMS paketleri 1 milyonun üzerine kadar çıkabiliyor. Atılacak SMS sayısı arttıkça birim fiyatı düşüyor. Kurumsal SMS’lerin fiyatı 5.45 ile 10 kuruş arasında değişiyor.

belirtelim. Aday adaylık süreciyle birlikte yılbaşından itibaren başlayan harcamaların şubat-mart aylarında hızlanacağı belirtiliyor. Birçok firma hazırlıklarını yapıp beklemeye başladı bile.

İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve Burak Ambalaj Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Develioğlu, “Şubat ayının başından itibaren hareket baslar. Her seçimde olduğu gibi matbaa sektörü seçimlerden mutlaka olumlu etkilenecektir. Cirolarda yüzde 30-50 arası artış olabilir. Ancak adayların artık interneti ve sosyal medyayı tanıtım için çok kullandığını gözlemliyorum. Bu nedenle matbaacılar eskisi kadar sevinemeyebilir. Siparişler son dakikaya kayabilir” diye konuşuyor.

ONLİNE TANITIM ATAĞI

Geçmiş seçimlerden farklı olarak bu seçimlerde sosyal medyayı doğru kullanan partiler ve adaylar öne çıkacak. AK Par-ti’nin Genel Başkan Yardımcısı Süleyman Soylu öncülüğünde kendi gönüllü dijital tanıtım ordusunu oluşturduğu biliniyor. Parti teşkilatından belirlenen 6 bin kişi yerel seçimlerde partinin dijital dünyada etkin varlık göstermesi için çalışacak, sosyal medyayı aktif kullanacak.

Yeni dönemde yalnızca sokakta duvarlara afiş asmak yetmiyor.

Sosyal medyadaki duvarlara da ismini ve mesajmı yazmak şart.

Bu noktada da her adaym bir ya da birkaç “sosyal medya danışmanı’’ olması gerekiyor.

Türkiye’de sertifikalı 500 sosyal medya danışmanının olduğu biliniyor. Bunlardan 150’si Uluslararası Sosyal Medya Derneği (USMED) çatısı altında toplanmış durumda. USMED Başkanı Said Ercan, “Partiler bile aday adaylığı sürecinde sosyal medyayı aktif ve doğru kullanan isimleri aday olarak tercih etmeye dikkat ettiler. Ankara’nın gözüne girmek isteyen adaylar sosyal medyada ‘trend topic’ olmaya çalıştılar. Partiler sosyal medyayı seçim sürecinde etkin olarak kullanmak için kendi gönüllü ekiplerini kurdular ve bu ekiplerine eğitim aldırdılar” diyor.

“ADAYIN WEB SİTESİ OLMALI”

Digibus Sosyal Medya ve İş Geliştirme Ajansı’nın sahibi olan Said Ercan, sosyal medyayı kullanmak isteyen bir adaym öncelikle kendi adıyla bir web sitesinin olması gerektiğini söylüyor. Bu siteden adaym Facebook, Tvvitter, Linkedln gibi sosyal ağlara link vermesi gerekiyor. Adaym kendi web sitesinin olması önemli lir. Seçmen adaym doğru sosyal hesaplarını adayın sitesini referans alarak takip edebilir. Kurumsal olarak çalışan bir şirkete web sitesi yaptırılırsa bunun faturası 5-10 bin TL olarak değişirken, freelance yani bireysel olarak çalışan kişiler, web sitelerini bin-2 bin TL’ye yapabiliyor.

Said Ercan, sosyal medyada doğru tanıtım yapmak isteyen adaylara şu önerilerde bulunuyor: “Aday kendi web sitesini kurduktan sonra Youtube’da kendi adıyla bir televizyon oluşturmasını istiyoruz. Adaym kısa basın açıklamalarını ve görüntülerim buraya koyuyoruz. Facebook, Tvvitter, İnstagram, Foursquare, Linkedln gibi tüm sosyal ağlarda adayın varlık göstermesi şart. Burada sosyal medya danışmanının önemi ortaya çıkıyor. Sosyal medya danışmam adaym anlık konuşmalarını, görüntülerini bu platformlarda paylaşıp, etkileşimi sürdürüyor. Danışman kimi zaman kriz yönetimi de yapıyor. Sosyal medyada adaya karşı yükselen bir eleştiri varsa çözmeye çalışıyor.”

Her sosyal ağın farklı bir dili olduğunu söyleyen Ercan, sosyal medya danışmanıyla çalışmanın bu nedenle çok önemli olduğunu ifade ediyor. Ücretsiz fotoğraf paylaşımı programı instagram, lokasyon bildiren Fo-ursquare gibi ağların da etkin kullanılması gerektiğim belirten Ercan, bu uygulamalar sayesinde seçmenin adayının konumunu takip edip, kendisine yakınsa hemen görüşmeye gidebileceği bilgisini veriyor. Adaym sosyal medyada takipçilerini artırmak da sosyal medya danışmanının görevleri arasında yer alıyor. Aday sosyal ağlarda ne kadar çok konuşulursa arama motoru Goog-le’da o kadar ön plana çıkıyor. Bu da Online itibar kazandırıyor.

Kurumsal bir şirket aracılığıyla sosyal medya danışmanlığı hizmeti almanın maliyeti 20 bin ila 50 bin TL »arasında değişirken, bağımsız çalışan bir danışmandan destek almanın maliyeti ise 5 bin TL civarında.

TANITIM FİLMİ OLMAZSA OLMAZ

Yerel seçimlerde iddialı olmak isteyen adaylar tanıtım filmi çektirmeyi de tercih ediyor. İstanbul Film Ofisi’nin sahibi, yapımcı yönetmen Nihat Çeliker, 2000 yılından beri adaylar için tanıtım filmleri çekiyor. Çeliker’in verdiği bilgiye göre, halen belediye başkanlığı yapan aday 20 dakikalık bir film yaptırırken, yeni adayların 5-10 dakikalık tanıtım filmleri yaptırmaları yeterli. Bir tanıtım filminin bir hafta ile 15 gün arasında 4-5 kişilik bir ekiple çekilip tamamlanabildiğim belirten Çeliker, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Adaym kendi röportajının da olduğu tanıtım filmi hem görsel hem de işitsel duyuya hitap ettiği için önemli bir tanıtım aracı. Belediye başkan adayları arasında film yaptırmayan yok gibi. Ön çekimlerin de yapıldığı bir tanıtım filmini yaptırmanın maliyeti 10 binden başlar, 100 bin TL’ye kadar çıkabilir” diye konuşuyor.

BAYRAK, AFİŞ, POSTER…

Klasik tanıtım yöntemlerinden şaşmayan adaylar, ağırlıklı olarak bayrak, afiş, broşür, poster, tanıtım kitapçığı ve kartvizit gibi tanıtım malzemelerine bütçe ayırıyor. Özellikle bayrakçılar seçimi dört gözle bekliyor. Yerel seçimlerde aday adayları bile en çok üzerinde kendi resmi ve sloganının yazılı olduğu bayrakları kullanıyor.

Bayraklar caddelere asıldığı gibi, seçim konvoylarında da bolca kullanılıyor. Türkiye’de yaklaşık 100 bayrak üreticisinin olduğu biliniyor. Bunların en büyüklerinden biri de Bahçıvan Bayrak… Arz Reklam Ajansı ve Bahçıvan Bayrak’ın Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Bahçıvan, dört ay önce seçim çalışmalarına başladıklarını söylüyor. Partilerden siparişlerin gelmeye başladığını söyleyen Bahçıvan, “Genel seçimlere göre işlerimiz yerel seçimlerde iki üç kat daha fazla olur. Nihayetinde 38 bin adet yeni muhtar seçiliyor” diyor.

Bahçıvan Bayrak şu ana kadar AK Par-ti’ye 9 milyon adet bayrak yapmış. Bayraklar için Parti’nin kasasından 4 milyon TL çıkmış. Saadet Partisi’nden de sipariş aldıklarını belirten Bahçıvan, bu seçimlerde partilerin ve adayların çevreye duyarlılıkları nedeniyle geri dönüşümlü malzemelerden olan bayrak ürettirmeyi tercih ettiklerini belirtiyor.

AK Parti ve MHP’de genel ve il merkez yönetimlerinin yanı sıra adayların da çalışmaya başladığım söyleyen Bahçıvan, işlerin şubat ayında daha da hareketlenmesini bekliyor. Bir aday için en az 5-10 bin adet bayrak üretilmesi öneriliyor. Zaten Bahçıvan Bayrak gibi büyük firmalar 5 bin adetten az sipariş kabul etmiyor.

“ÜMİTLER ŞUBAT VE MARTTA”

Adayların promosyon malzemeleri için de kesenin ağzını açması bekleniyor. Örneğin AK Parti İstanbul İl Başkanlığı, Türk kahvesi, tanıtım broşürü ve bir adet kalemin bulunduğu hediye çantasını kapı kapı İstanbullu seçmene ulaştırıyor.

Promosyon sektörü yerel seçimlerden henüz beklediği hareketi göremedi ama şubat-mart aylarında canlanma bekleniyor. Yerel seçimlerde en az 500 milyon dolarlık bir promosyon harcamasının yapılacağı tahmin ediliyor. Seçimlerin kış sonuna denk gelmesi nedeniyle atkı-bere, hazır çorba gibi promosyon malzemelerine ilgi olması bekleniyor. Her dönem olduğu gibi kalem, şapka, anahtarlık gibi malzemeler çokça tercih ediliyor.

Promosyon Ürünleri imalatçıları ve Satıcıları Derneği (PROMOTÜRK) Genel Başkam Ahmet Özdem, yerel seçimlerin promosyon sektörünü her dönem hareketlendirdiğini belirtiyor. Henüz sektörde hareket başlamadığını vurgulayan Özdem, “Yılbaşında beklediğimiz ciroları yapamadık. Ümitlerimizi seçime bağladık. Burada adayların geç açıklanması zamanlamayı biraz sıkıştırıyor. Ayrıca bazı partilerin altı ay önce Çin’den promosyon malzemesi siparişi verdiğini duyuyoruz. Umarım bu doğru değildir

çünkü yerli üreticimize bunun olumsuz yansıması olur. Bu durum bizi üzer” diyor.

Atkı-bere takımının 3 TL, anahtarlığın 1 TL, kalemlerin 50 kuruş civarında olduğunu vurgulayan Özdem, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Bugün AK Parti İstanbul’da 1 milyon adetten az promosyon malzemesi dağıtamaz. CHP’nin de aynı sayılarda ürün yaptırması gerekir. Yalnızca partilerin değil adayların da şubat-mart ayında promosyon malzemesi dağıtımına ağırlık vereceğini düşünüyoruz. Seçim yarışının başa baş olacağı belediyeler için partiler yüksek düzeyde promosyon ve tanıtım bütçeleri kullanacaktır. Örneğin İzmir’de AK Parti’nin, İstanbul’da Beyoğlu belediyesi için CHP’nin önemli bütçeler kullanacağını tahmin ediyorum.”

SİPARİŞ EN AZ 5 BİN ADET

Kış aylarına özel promosyon malzemesi üretimi de yapan Arz Reklam Ajansı ve Bahçıvan Bayrak Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Bahçıvan şu bilgileri veriyor:

“Kışlık promosyon ürünlerini bu seçimlerde adaylara sunduk. Adaym resminin ve parti ambleminin bulunduğu hazır çorbalar ilgi görüyor. Polar bere-atkı takımını 3 TL’ye hazırlıyoruz. Adaylar bayanlar için geri dönüşümlü pazar çantası ve mutfak önlüğü de yaptırıyor. Örneğin, mutfak önlüğü ve mutfak eldiveninin tanesi 3 TL. Bu seçimlerde içinden broşür çıkan kalemler de ilgi görüyor. Bu tür promosyon malzemeleri için 5 bin adetten aşağı sipariş almıyoruz.”

YOLLAR DA HAREKETLENECEK

Yerel seçimlerin ulaşım sektörünü hareketlendireceğine de kesin gözüyle bakılıyor. Zaten artmaya başlayan yolcu hareketiyle birlikte karayolu taşımacılığından havayolu taşımacılığına, rent a car’dan akaryakıt şirketlerine kadar sektörün birçok alanında hareketlenme başladı bile.

Türkiye’de yerel seçimlerin olmazsa olmazlarından biri de seçim otobüsleri. .. En önemli tanıtım araçlarından biri olan seçim otobüsleri, özel reklam giydirmesi, ses sistemi ve şoförüyle adaylara hizmet veriyor. Bir otobüsün reklam giydirmesinin yapılması ve hazır hale gelmesi için üç gün gerekiyor.

AHS Ses Sis-temleri’nin Yönetim Kurulu Başkanı ve Seci-motobüsleri.com sitesinin kurucusu Mustafa Ender, son üç seçimdir adaylara seçim otobüsü kiralama hizmeti verdiklerini söylüyor. Setra’nın 400-500 bin TL’ye satılan 54 kişilik otobüslerini seçim otobüsü olarak bu yıl dizayn ettiklerini söyleyen Ender, “Kış döneminde olduğumuz için soğuktan etkilenmeyen ses sistemleri kullandık. Aracın reklam giydirmesini de yapıp teslim ediyoruz. Seçim sonuna kadar şoförüyle birlikte kiraladığımız otobüslerin kira bedeli 23 bin ila 58 bin TL arasında değişiyor. Kredi kartına beş taksit yapabiliyoruz. Şu ana kadar 10 aracı yollara çıkardık ama şubat-mart aylarında işler hızlanacaktır” diyor.

Seçimlerde yalnızca otobüs kiralanmıyor. Yarım otobüs, minibüs ve minivan kiralandığını, isteyenlerin araçları için portatif ses sistemleri kiralayabildiklerini de belirtelim. Seçim döneminde konferans, miting gibi organizasyonları gerçekleştiren firmalar da hareketleniyor. Konser havasmda bir miting yapmanın maliyeti, 100 bin ile 500 bin TL arasında değişiyor. Daha mütevazı şartlarda bir miting için ses sistemi kiralamasının bedeli bile 20 ila 100 bin TL arasmda değişiyor.

PARALAR REKLAMA AKACAK

Reklam sektörüne de yerel seçimler doping olacak. Mevcut belediye başkanları aylardır değişik mecralarda projeleriyle ilgili reklam vermeye başladılar bile. Seçimlerde başarı kazanmak isteyen adaylar radyolardan televizyonlara gazetelerden billbo-ard’lara kadar tüm mecraları kullanıyor. Ulusal bir kanalda prime time’da reklam vermenin saniye fiyatı programın reytingine göre değişiyor. Ulusal kanallarda prime time’da yayınlanacak bir reklam için saniye başına 200 ile 2 bin TL arasmda ödemek gerekirken, prime time dışındaki zamanlarda reklam saniye fiyatları 20 ila 200 TL arasmda değişiyor. Adayların yerel televizyonları da etkin olarak kullandığı biliniyor. Yerel televizyonlarda reklamın saniye fiyatı 1 – 2 TL arasmda değişiyor.

Açık havada billbord’larda seçim reklamları görmeye başladık. Bir ilin merkezi bir yerindeki bir billboard’da (3.5 metreye 2 metre) reklamın bir hafta kalmasının maliyeti 30 bin ile 34 bin TL arasmda değişiyor. Seçim döneminde siyasi araştırma yapan şirketlerin de işleri artıyor.

Metropoll Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Başkanı Prof. Dr. Özer Şen-cer, araştırma şirketlerinin en yoğun dönemlerinden birini yaşadığını söylüyor. AK Parti ve CHP gibi partilerin yerel seçimlerle ilgili bir yıl önceden araştırma yaptırmaya başladıklarım söyleyen Şen-cer, şu değerlendirmeyi yapıyor: “Hem partiler hem adaylar bu dönemlerde yoğun bir şekilde kamuoyu araştırması yaptırıyor. Bunların önemli bir kısmı kamuoyu ile paylaşılmıyor. Bizim de yaptığımız araştırmalar var. İşi genelde araştırma şirketleri alır, kamuoyunda anket şirketleri olarak bilinen ‘saha şirketleri’ de elemanları vasıtasıyla verileri toplar” diye konuşuyor.