“Yeşil Yol Projesi”, hızla ilerliyor

Yeşil yol çalışmaları, 2010 yılında hazırlanan ve Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Gümüşhane illerini kapsayan Turizm Master Planı ile başlatıldı. 2013 yılında mevcut beş ile Samsun, Artvin ve Bayburt da dahil edilerek sekiz ilin turizm master planı bütünleştirme çalışması DOKAP İdaresi tarafından 2015 yılının sonunda tamamlandı. 2013 yılına kadar Kültür ve Turizm Bakanlığı ödenekleri ile sürdürülen çalışmalar, 2013’te Kalkınma Bakanlığı ödeneği ile sürdürüldü. 2014 yılından itibaren ise DOKAP idaresi, yatırım programına “Turizm Master Planı Uygulamaları” projesi adı altında tahsis edilen ödenek ile Yeşil Yol uygulamaları finanse edilmeye başlandı. Ayrıca DOKAP İdaresi tarafından bölgeye dahil olan Tokat ilinin sekiz ili kapsayan Doğu Karadeniz Turizm Master Planı’na entegre edilmesi için çalışmalar başlatıldı. DOKAP İdaresi Başkanı Yüce, yeşil yol çalışmasında yatırımlara ilk kazmanın DOKAP tarafından 2013’te vurulduğunun altını çizdi.

Karadeniz’de dokuz ilin yaylalarını birbirine bağlayacak “Yeşil Yol Projesi”, hızla ilerliyor. Toplam yatırım tutarı 700 milyon TL olarak hesaplanan proje tamamlandığında, bölgenin sosyoekonomik kalkınmasına katkı sağlayacak…

YILLARDIR gündemde olmasına karşın ilk kazmanın 2013 yılında vurulduğu “Yeşil Yol Projesi”, 2018 yılı sonunda tamamlanacak. Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi (DOKAP) Başkanı Ekrem Yüce ana güzergahı 2 bin 644 km’den oluşan Yeşil Yol Projesi’nin bin 800 km’lik bölümünün tamamlandığını belirterek, projenin 800 km’lik bölümünün ise yılda bitirileceğini söyledi. Karadeniz’de dokuz ilin yaylalarını birbirine bağlayacak projenin yatırım maliyetini yaklaşık 700 milyon TL olarak açıklayan Yüce, projelerde çevre hassasiyetlerini ön plana çıkardıklarının altını çizdi. Yol yapımı çalışmalarının mevcut yolların standardının yükseltilmesinden ibaret olduğunu ifade eden Yüce, ancak zorunlu hallerde güzergah değişikliği yapıldığını ifade etti.

ÇEVRE HASSASİYETİ

DOKAP İdaresi olarak proje tekliflerini alırken Doğu Karadeniz Turizm Master Planı’nda yer alan hedefler ve Kalkınma Bakanlığı’nca yayımlanan usul ve esaslar çerçevesinde hareket ettiklerini söyleyen Yüce, projelerde doğal ve tarihi değerlerin korunmasına, yerel mimariye ve malzemelere uyumun sağlanmasına ve koruma-kullanma dengesinin gözetilmesine hassasiyet gösterdiklerini belirtti. Projelerde sürdürülebilir turizm uygulamalarının geliştirilmesi ve çevreye yönelik olumsuz etkilerin asgari düzeye indirilmesi hususlarını aradıklarını dile getiren Yüce, Doğu Karadeniz Turizm Master Plam’nda öngörüldüğü. şekilde “yol yapımı” çalışmalarının n\evcut yolların standardının yükseltilmesinden ibaret olduğunun altını çizdi.

Teklif edilen yol projelerinin Doğu Karadeniz Turizm Master Planı çerçevesinde belirlenecek yeşil yol güzergahı kapsamında geliştirilmesi ve kapsama çok ihtiyaç bulunmuyorsa yeni yol yapımı işi alınmamasının esas olduğunu ifade eden Yüce, ancak zorunlu hallerde kısmi güzergah değişikliği teklifinin uygulayıcı kuruluş tarafından gerekçeli rapora bağlanmak kaydıyla sunulabileceğini ifade etti.

ÇEVRE DOSTU ALTI KURAL

Yol yapımına ilişkin projelerin çevreye yönelik olumsuz etkilerinin asgari düzeye indirilecek şekilde planlandığı ve uygulandığını dile getiren Yüce, yeşil yolun yapımında uygulanan ana temel kuralları şöyle sıraladı:

“Doğayı tahrip etmeyen iş makineleri seçiliyor. Dozer yerine ekskavatör kullanılıyor. Yol yapılırken çıkan malzeme seyyar konkasörlerle kırılıp tekrar aynı yolda kullanılıyor veya uygun depo alanlarına taşınıyor. Yol doğaya zarar vermeyecek güzergahta yapılıyor. Yolun fiziki güvenliği oluşturuluyor. Projelerde üst kotlarda yol kaplamasında doğaya uyumlu malzemenin seçilmesi, güzergah boyunca dere geçişlerinde suyu kirleten ve doğal yapısını bozan moloz, cüruf ve çöplerin dere yataklarına ve doğaya kontrolsüz bırakılmaması, gerekli sanat yapılarının doğa ile uyumlu ve doğaya zarar vermeyecek şekilde yapılması hususları aranıyor.”

Yüce, yeşil yol güzergahı üzerinde İyileştirilmesi planlanan ana güzergahın 2 bin 644 km uzunlukta olduğunu vurguladı. Bunun destinasyonlara, kültür merkezlerine, doğa turizm merkezlerine, kültürel varlıklara giden ‘kılçıklar’ olarak ifade ettikleri yan kanatları da olduğunu söyleyen Yüce şunları kaydetti: “İlk etapta ana güzergâhı, ardından kılçıkları tamamlayacağız. Ana güzergahın bin 24 km’lik kısmı halihazırda Karayolları Genel Müdürlüğü sınırlarında yer alan yollardan oluşuyor. Ana güzergâhın bin 800 km’si ulaşıma açık. Geri kalan 800 km’yi iki senede tamamlayacağız. Genelde biz yılda 300 km civarında yol yapıyoruz. Ancak projeyi hızlandırmak için iki sene bunu biraz daha hızlandırıp, 100’er km daha ekleyeceğiz. Böylece ana aksı 2018 yılı sonunda tamamlayacağız.”

Doğu Karadeniz Turizm Master Planı’nda Yeşil Yol Projesi’nin proje yatırım maliyeti olarak çok genel bir yaklaşım ile maliyet analizi yapıldığını dile getiren Yüce, toplam maliyetin 696 milyon 708 bin TL olarak hesaplandığını vurguladı.

“DİKEY VE BETONARME YASAK”

Yüce, DOKAP Turizm Master Planı kapsamında öngörülen Yeşil Yol Projesi’nin, dokuz ilin önemli yaylalarını ve turizm merkezlerini birbirine bağlayan, bölgeye gelen yerli ve yabancı turistlerin belirlenen güzergah boyunca fiziki yapısı iyileştirilmiş bir şekilde seyahat etmesine imkan sağlayan, doğayla bütünleşik bir turizm projesi olduğunu söyledi. “Yeşil yol hedefe varma adına hızlı ulaşım sağlayacak bir yol değil, aksine çevrenin daha çok algılanmasına imkan veren bir yolculuk aksı” diyen Yüce, bu yol güzergahı üzerinde belli aralıklarla 33 turizm merkezi ve beş adet Kültür ve Turizm Koruma Gelişim Bölgesi bulunduğunu kaydetti.

Bu merkezlerin imar planlarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı İller Bankası ile beraber yaptıklarını belirten Yüce, “Şu anda turizm merkezlerindeki 1/25.000’lik çevre düzeni imar planlarını gerçekleştiriyoruz. Bunun akabinde 1/5.000’lik imar planlarını, 1/1.000’lik uygulama planlarını yapıyoruz. Yatırım planında tamamen dikey ve betonarme yapıyı yasaklıyoruz. Yatay ve doğayla bütünleşmiş taş ve ahşap yapıları öngörüyoruz. Yapılan restoran, konaklama tesislerini yeşilin arkasına saklıyoruz” dedi.

“YENİ YATIRIMLARA ALTYAPI”

Yeşil yol tamamlandığında bölgede turizm için yapılacak yeni yatırımlara altyapı oluşturulmasının hedeflendiğini söyleyen Yüce, ayrıca proje kapsamında yapılacak olan yatırımlarla bölge insanlarının kendi yörelerinde istihdam edilebilmesine olanak sağlanacağını kaydetti. Yüce, yeşil yolun kesinlikle Karadeniz sahil yoluna alternatif olmadığına dikkat çekerek, yaylalar arasındaki ulaşımı sahil yolundan bağımsız olacak şekilde sağlamaya yönelik olduğunu vurguladı.

Yüce, bölgede turizm işgücü kapasitesinin oluşturulması noktasında da çalışmalar yaptıklarını anlattı. DOKAP Eylem Planı çerçevesinde bölgede turizm sektörü için bir işgücü analizi yapılacağını dile getiren Yüce, işgücü kapasitesine yönelik sorunlar ve ihtiyaçların belirleneceğini kaydetti. Son dönemde konaklama tesislerin yapımının arttığı iller başta olmak üzere, turizm sektöründeki işverenlere, yöneticilere ve çalışanlar;! yönelik eğitim ve seminerler düzenleneceğini belirten Yüce, sektörde faaliyet gösterenlerle iyi uygulama örnekleri paylaşılacağını vurguladı.

BÖLGEDE İSTİHDAM ARTACAK

Yeşil Yol Projesi’nin Doğu Karadeniz Projesi ve Doğu Karadeniz Turizm Master Plam’mn bileşenlerinden sadece birisi olduğunu anımsatan Yüce, bölge kalkınması için çekirdek sektör olarak belirlenen turizmin gelişim göstermesinin bölge kalkınmasının göstergeleri olan makro ölçekteki hedeflere ulaşmada önemli rol oynayacağının altını çizdi. Konu bu çerçevede ele alındığında turizm sektöründe elde edilecek gelişimlerin başta diğer iktisadi sektörler olan tarım, ulaştırma ve lojistik ile sosyal sektörlerde de önemli gelişmelerin yaşanmasına olanak sağlayacağını dile getiren Yüce, “Turizm Master Pla-nr nda yer alan yatırım projelerinin gerçekleşmesiyle doğanın korunarak kullanılması, bölgenin kalkınması, istihdamın artması, yaşam standardının yükselmesi ve göçün engellenmesi hedeflenmiştir. Projelerle bölgeler arasındaki sosyal kültürel ekonomik ve gelişmişlik düzeyi farklılıklarının giderilmesine, bölge kültürel zenginliğinin korunmasına, turizm merkezlerinde doğaya saygılı sosyal yaşam alanlarının oluşmasına ve ekonomik büyüklüğün artmasına katkı sağlanması öngörülmüştür” diye konuştu.

GİRESUN ADASI TURİZME AÇILIYOR

Doğu Karadeniz’de üzerinde insan yaşayabilen tek ada olan, ikinci derece doğal ve arkeolojik sit alanı ilan edilerek koruma altına alınan Giresun Adası, DOKAP Eylem Planı çerçevesinde koruma-kullanma dengesi ve sürdürülebilirlik ilkesi gözetilerek turizme açılıyor. 2015 yılı yatırım programında Giresun Adası Botanik Bahçe Projesi için Giresun İl Özel İdaresi tarafından sunulan proje teklifine 6 milyon TL ödenek tahsis edildiğini söyleyen Yüce, proje kapsamında Giresun Merkez Gemilerçekeği Mahallesinde sahil yolunun deniz tarafında denize doldurma ve kurutma yoluyla elde edilen alanda ve Üç Kayalar Balıkçı Barma-ğı’nın kapsadığı alanda yapılacak sosyal donatı alanlarının yaklaşık maliyetinin 5 milyon 486 bin TL olacağını kaydetti. Yüce, Giresun Adası üzerinde düzenlenecek botanik bahçe maliyetini ise 514 bin TL olarak açıkladı.

Zeki APALİ / Turist Rehberleri Birliği (TUREB] Başkanı
”Bölgeyi kitle turizmine açmak doğru değil”

Bölgeye yoğun bir turist ilgisi var. Bu ilginin amacı o bölgenin bakir olması ve şu anki doğal yapısı. Yeşil Yol Projesi ile kitlesel turizme geçiş olacağı için bölge bu özelliğini kaybedecek. Kitle turizminde öne çıkan Antalya, Ege Bölgesi, diğer sahillerimiz var. Bu nedenle bölgeyi kitle turizmine açmak doğru değil. Nüfus yoğunluğunun az olduğu bu bölgede, küçük yerleşim yerleri var. Eko turizmde aileleri orta ölçekli işletmeler olarak düşündüğümüzde onların desteklenmesi söz konusu olabilir. Daha yerel ve özgün bir altyapı olması gerekiyor. Birçok Avrupa ülkesinde böyle, aile pansiyonculuğu, aile işletmeleri var. Yolların yapılması ile diyelim bölgeye aynı anda 10 grup geldi. Ne yapacaksınız. Otoparkından, yiyecek içecek, konaklama alanlarına kadar ciddi bir altyapı ihtiyacı olacak. Eko turizmin amacı elinizdeki varlıkları korumak ve sürdürülebilir hale getirmek. Yeniden bir şeyler inşa etmek yerine, mevcut olanları doğayla uyumlu şekilde rehabilite ederek, turizm faaliyetlerine katmaktır.

Osman AYIK / Türkiye Otelciler Federasyonu (TUROFED) Başkanı
”Kapasite kontrolü önemli”

Turizmde altyapı olmadan, erişim imkanı geliştirmeden, ne kadar değeriniz olursa olsun hiçbir anlam ifade etmiyor. Öncelikle turizm ürünü yaratmak istiyorsanız bunu tüketiciyle buluşturacak altyapıyı sağlamanız lazım. Tabii bunu yaparken, bütün dengeleri, doğayı, tarihi ve kültürü yok etmemek gerekiyor. Bu konuya hassasiyet gösterilmeli. Onları yok ettiğiniz, ekolojik dengeyi bozduğunuz zaman, insanların orada yaşayacağı, göreceği bir şey kalmayacağı unutulmamalı. 0 nedenle bu dengeyi dikkatli şekilde ele alıp, korumak lazım.

Karadeniz Bölgesi’nde kapasite kontrolü önemli. Aşırı kapasite yaratmamak, mevcut altyapıyı geliştirmek lazım. Milyonlarla ifade edilecek şekilde Gürcistan sınırından giriş var. Dolayısıyla Karadeniz Bölgesi’nde yapılacak her türlü altyapı, konaklama tesisi, mola noktası yatırımlarına ihtiyaç var. Olayı bu bölgeye Ortadoğu’dan, başka ülkelerden ve yurtiçinden gelecek turistlerle sınırlamamak gerekiyor. Komşu ülkelerden bu güzergâhı kullanarak geçiş yapan insanlara yönelik planlamada önem taşıyor.

Hülya Gençsertkaya