Zerdeçal Yetiştiriciliği Çok Para Kazandıran İşler Arasında

Sağlıklı beslenme trendleri arasına giren zerdeçal altın çağını yaşıyor. Marketlerde taze olarak da satılmaya başlandı. İthalatı giderek artıyor. İlk yerli üretim Antalya’da başladı. Üreticiler geç kalmamalı…

Süper Besin! Yetiştiren Kazanır

ZERDEÇAL baharat olarak çorbadan salataya, yemek- ;P’ lerden tatlılara kadar geniş kapsamda besinlere hem lezzet hem de renk katan bir ürün. Özellikle son yıllarda ^ şifalı bitkiler arasında adı ön plana çıktı. İnsan sağlığı açısında sağladığı iddia edilen yararlar bu ürünün yıldızını iyice parlattı. İçerdiği bileşikleriyle bilimsel araştırmalara konu olan ve hakkında 10 binden fazla makale yazılan zerdeçal, uzmanlar tarafından hastalıklara karşı doğal bir zırh olarak tanımlanıyor. Hücreleri kansere karşı güçlendirdiği yönünde çalışmalar var. Hindistan başta olmak üzere Çin, Tayvan, Japonya, Tayland, Burma, Endonezya ve Afrika’da tarımı yapılıyor. Anavatanı ise Güney Asya.

Artan popülaritesi doğal olarak ticari değerini yükseltti.

Bu ürün şimdiye kadar olmadığı kadar ilgi görüyor. Geçtiğimiz yıllarda 20 ton olan Türkiye’deki yıllık ortalama zerdeçal satışı, 2018’in ikinci çeyreğinde 25 tona ulaşmış durumda.

MARKETLERDE İLGİ ÇOK FAZLA

Zerdeçalı şimdiye kadar toz halinde ve çoğunlukla baharat olarak kullanan tüketiciler ilk kez bu yıl taze halini tüketmeye başladılar. Bu talep karşısında zincir marketler dahi kayıtsız kalmayarak raflarında bu ürüne yer vermeye başladılar. Örneğin, CarrefourSA birkaç aydır şubelerinde taze zerdeçal satıyor. CarrefourSA Kategori Gıda Genel Müdür Yardımcısı Ayşin Işıkgece, “Tropik bir kök bitki olan taze zerdeçalı bugüne kadar tüketicilerimize paketlenmiş bir şekilde sunuyorduk. Artık taze zerdeçalı yaş sebze, meyve ürünlerimizde olduğu gibi uygun fiyat politikasıyla bol ve taze bir şekilde sunmaya başladık. Marketlerimize gelen tüketiciler, yaş sebze, meyve reyonumuza uğradıklarında çok uygun fiyatla taze zerdeçal satın alabiliyor. Doğal antioksidan özellikleri nedeniyle taze zerdeçala olan ilginin artacağına inanıyoruz” diyor.

PERU’DAN GETİRİYOR

CarrefourSA’da satılan taze zerdeçalları İdeal Tarım, Peru’dan ithal ediyor ve Verita markası ile pazarlıyor. İdeal Tarım Yönetim Kurulu Başkanı S. Zeki Birincioğlu, “Bugüne kadar az miktarlarda ithal edilen taze zerdeçal sabit giderlerden etkilenerek raflarda çok yüksek fiyatlara satılıyordu. Peru’dan konteyner bazında zerdeçal ithalatı yaparak bu sorunu çözdük. Bu sayede tüketiciler makul fiyatlarla zerdeçala ulaşabilecek” diyor. Hali hazırda farklı bölgelerde farklı ürünlerin üretimini yapan Verita, Türkiye’de zerdaçal üretimine de sıcak bakıyor.

Zerdeçalın dünyadaki ticareti başta taze olmak üzere kuru, toz, dilim, yağ ve boya maddesi formlarında gerçekleştiriliyor. Birincioğlu, taze zerdeçalın tüm dünyada gerek beslenme, gerekse endüstriyel alanlardaki kullanımının oldukça yoğun olması nedeniyle Türkiye’deki talebin karşılanmasının yanı sıra ihracat potansiyeli de taşıdığına dikkat çekiyor.

Bize gelen bilgilere göre başka firmalar da taze zerdeçal ithalatına başlamaya hazırlanıyor.

ÜRETİM İÇİN DENİZ SEVİYESİ

Peki, üretimde ne durumdayız? Antalyalı girişimci, 40 yıllık eczacı R. Gürkan Gökmenoğlu Türkiye’de ilk kez zerdeçal yetiştirdi. Gökmenoğlu, Antalya’da ilk deneme üretimini gerçekleştirdikten sonra elde ettiği ürünlerini üniversitelerde analiz ettirmiş. Elde edilen sonuçlara göre, burada üretilen ürünlerin içindeki etkin bileşiklerin ithal edilenlere göre daha yüksek olduğunu belirten Gökmenoğlu, “Yeni seralar kurduk. Şimdi Anamur, Serik, Manavgat ve Gazipaşa’daki seralarımızda 15 dönüme yakın bir alanda zerdeçal yetiştiriyoruz” diyor.

Yılsonunda hasat yapacaklarını sözlerine ekleyen Gökmenoğlu, “Ürettiğimiz ürünleri toz haline getirip, ‘zerdeçal ekstresi kapsülü’ olarak piyasaya sunuyoruz. Şimdilik yetiştirdiğimiz zerdeçal ancak kendi tesislerimizde, takviye edici gıda maddeleri üretimini karşılıyor” diyor.

GELENEKSEL TIBBIN GÖZDESİ

Bezmialem Vakıf Üniversitesi Eczacılık Fakültesi BlTEM’den (Fitoterape Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi) aldığımız bilgilere göre, zerdeçalın tıbbi kullanım geçmişi dört bin yılı buluyor. Bu bitki Ayurvedik ve Çin tıbbında sindirim sistemi, karaciğer problemleri, cilt hastalıkları ve yaraların iyileştirilmesinde anti-enflamatuvar olarak kullanılıyor. Zerdeçalın bazı hastalıklar konusunda hem koruyucu hem de iyileştirici etkisi olduğu iddia ediliyor.

Peki, yıldızı parlayan bu bitkinin sırrı nedir? Zerdeçalın en güçlü yanı ve onun değerini artıran içindeki “kurkumin” denilen madde. Kurkumin, zerdeçal bitkisinin rizomlarmdan elde edilen majör biyoaktif bileşenlerin en önemlisi olarak değerlendiriliyor. Zerdeçalın içerisinde bulunan kurkuminoitlerin (kurkumin, demetilkurkumin, bisdemetilkurkumin) vücudumuzda hasara yol açan serbest oksijen radikallerinin (antioksidan) ve iltihaba yol açan maddelerin oluşumunun önlenmesi ve vücutta yol açtığı hasarın bastırılmasında kuvvetli katkısı bulunduğu iddia ediliyor. Geleneksel tıpta zerdeçal hazımsızlık, üriner sistem enfeksiyonları, karaciğer hastalıkları ve romatoid artrit gibi çok çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılıyor.

Ancak sadece zerdeçal değil diğer aromatik bitkileri de hekimine danışmadan kullanmamak gerektiğini belirtmekte yarar var. BİTEM’den aldığımız bilgilere göre, zerdeçal kullanırken dikkat etmeniz gereken çok önemli noktalar var. Örneğin zerdeçal içindeki etkin bileşiklerin yağda çözünmesi sağlanmazsa vücudunuz tarafından alınmıyor. Zerdeçalı toz olarak tüketirken özellikle sızma zeytinyağı ve karabiber ile birlikte kullanımı biyo yararlanımını artırıyor. Yapılan farmakokinetik çalışmalarda karabiberin etken maddesi piperine’in hem farelerde hem de insanlarda kurkumin’in serum konsantrasyonunu, absorbsiyon derecesini ve biyoyararla-nımını çok yüksek oranlarda (yüzlerce kat) arttırdığını ve herhangi bir yan etkisi olmadığını gösteriyor. Zerdeçal ekstresi içeren bitkisel ürünlerde bu yüzden karabiber ekstresi (piperin) formülasyonda bulunuyor.

Zerdeçal nasıl yetiştirilir?

Halk arasında “zerdeçal” olarak bilinen Curcuma longa L, Zingiberaceae familyasından, sarı çiçekli, büyük yapraklı, otsu bir bitki. “Hint safranı” olarak da biliniyor. Ekvator iklimini seven bu bitkinin yetiştiriciliği için en uygun yerler deniz seviyesi ve sıcak bölgeler. Bu özelliklere uygun bölgemiz tabii ki Akdeniz Bölgesi. Soğuğu sevmeyen bir bitki türü. Türkiye’de ancak sera ortamında yetiştirilebiliyor. Bu durum ilk yatırım maliyetini yükseltiyor. Sera kurulumu, sulama ve diğer ekipmanlarla birlikte bir dönümlük bir arazi için 100 bin TL’lik masraf yapmanız gerekiyor. Ürünlerde herhangi bir zirai ilaç kalıntısı olmaması için kullanacağınız arazide en az beş yıl tarım yapılmamış olması öneriliyor. Hasat için bir yıl beklemeniz gerekiyor. Ocak-şubat ayında ekim yapılıyor. Ekim-kasım aylarında ise hasat ediliyor. Bir dönümlük alandan ortalama bir ton zerdeçal elde ediliyor. Zerdeçal taze ya da toz halinde alıcı buluyor. Bir tondan ortalama 50 kg toz zerdeçal elde ediliyor.

Taylan KÜMELİ / Sağlıklı Beslenme ve Diyet Uzmanı
”Kurkumin mucizesi”

Taze zerdeçalın kurkumin kaynağı doğal antioksidan özelliğini taşıyor. Zerdeçal uzun süredir sindirim sistemi, iltihap giderici ve antioksidan faydaları için kullanılmakta.

Taze zerdeçalın faydalan içerdiği kurkumin benzeri bileşenler ve uçucu yağlardan oluşan mucizevi bileşenlerden kaynaklanıyor.

Prof. Dr. Murat KARTAL / Bezmialem Vakıf Üniversitesi Eczacılık Fakültesi BİTEM Müdürü
“Vücudu korur”

Yemeklerimize lezzet katan zerdeçal diğer taraftan şifa dağıtıyor. Bütün kanser türlerinde hem koruyucu hem de iyileştirici etkisiyle öne çıkıyor.

Hintlilerde Avrupa ve Amerika toplumlarına oranla kalınbağırsak, meme, mide, böbrek, akciğer ve prostat kanserlerine daha seyrek rastlanmasının arkasında bol zerdeçal tüketimi olduğu iddia ediliyor. Zerdeçal, enflamasyonla moleküler düzeyde mücadele eden biyolojik aktif moleküllere sahip ve bu özelliğiyle enflamatuvar hastalıklara karşı vücudu koruyor. Zerdeçalda bulunan kurkuminoitler, DNA metilasyonunu inhibe etmek ve histon asetilasyonunu düzenlemek gibi genler üzerinde bir seri pozitif etkiye sahip. DNA zararına karşı dokuları koruduğu düşünülen enzimleri faaliyete geçirerek, genler üzerindeki bu etkilerin düzenlenmesi ile vücuda alınan toksik ve kanserojenik bileşiklerden dokuları koruyor.

Fernando ALBAREDA / Peru Ticaret Ataşesi
”Türkiye’ye ihracata başladık”

Taze zerdeçal Peru’nun önemli bir ihraç kalemidir. 2017’de Peru’dan 5.83 milyon dolar değerinde 1.837 ton taze zerdeçal ihracatı yapıldı. Türkiye’ye ise ilk taze zerdeçal ihracatımız iki ay önce gerçekleşti. Tek seferde 111 bin dolar değerinde 20 ton zerdeçal ihracatı yapıldı. Peru’da geleneksel tıbbi tedavide kullanılan çiğ zerdeçal suyu, mide asidi seviyesini düzenler ve hazımsızlığa iyi gelir. Ayrıca kan temizleyici olarak kullanılır. Amazon yemeği olan Guisador’da ve yine Juane olarak bilinen çok özel yemeklerin çeşnilendirilmesinde kullanılır.

ERSAN ÇIPLAK